Rakı içmek için eve kapanıyoruz
Rakı fiyatının zamlanması, tüketimin lüks hale gelmesi, sigara yasağı ve mahalle baskısı nedeniyle rakı tüketimi restoran ve kafelerden eve kayıyor.
Türkiye’nin milli içkisi rakı tüketimi yıllık bazda büyük düşüşler gösterirken, rakı tiryakileri ise artık dışarıda içmek yerine eve kapanıyor. Önceki yıllarda rakı tüketimi için kafeleri, restoranları ve otelleri seçen yurttaşlar son yıllarda eve kapanmaya başladı. Geleneksel Alkollü İçki Üreticileri Derneği’ne (GİSDER) göre 2014’te Türkiye’de rakının yüzde 57’si yani 23 milyon 92 bin litresi evde (perakende) tüketildi. Yüzde 43’üne denk gelen 17 milyon 175 bin litresi yerinde tüketim diye tabir edilen restoran, otel ve kafelerde satıldı. Rakı tiryakilerinin eve kapanmasının ana nedeni dışarıda içmenin pahalıya mal olması, sigara yasakları ve bazı yerlerde mahalle baskısı.
2014’te rakı tüketimi, vergi artışları nedeniyle yüzde 5 civarında düştü. 2013’te 42 milyon 337 bin litre civarında iç pazar tüketimi olan rakı geçen yıl 40 milyon 267 bin litreye geriledi. Son dört yıldaki iç pazar tüketimi de yüzde 18 civarında indi.
Yüzde 2 artış
Geleneksel Alkollü İçki Üreticileri Derneği’nin (GİSDER) derlediği bilgilere göre, Türkiye pazarında Ocak-Haziran 2014 döneminde rakının satış hacmi 12 milyon 202 litreyken bu oran 2015’in aynı döneminde yüzde 2’lik artışla 12 milyon 443 bin litreye çıktı.
Viskinin Türkiye satış hacmi ise Ocak-Haziran 2014 döneminde 1 milyon 664 litreden yüzde 39’luk artışla Ocak-Haziran 2015 döneminde 2 milyon 315 litreye yükseldi.
Rakıda her ne kadar toplamda küçük bir artış olsa da, viski satışlarındaki artış oranının büyük olması yurttaşın ucuzlayan ithal içkileri tercih ettiklerini gösteriyor. GİSDER’e göre bir süredir ÖTV artışları yapılırken rakıya daha fazla artış yapıldı, bunun sonucunda tüketici ithal içkiye yöneliyor.
Marmara ilk sırada
GİSDER verilerine göre, 2015’in ilk 6 aylık döneminde rakının bölgelere göre satış grafiğine bakıldığında ise yüzde 41’i Marmara, yüzde 33’ü Ege, yüzde 13’ü İç Anadolu, yüzde 8’i Akdeniz, yüzde 5’i Karadeniz ve yüzde 1’i de Doğu Anadolu Bölgesi’nde satılıyor.
2015 ilk 6 ayında geçen yılın aynı dönemine göre rakı satışlarında Marmara Bölgesi’nin ağırlığında yüzde 6, Ege Bölgesi’nde yüzde 3, Karadeniz Bölgesi’nde yüzde 5’lik artış görülürken, İç Anadolu Bölgesi’nin ağırlığında yüzde 3 ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin ağırlığında ise yüzde 6’lık düşüş görülüyor.
Perakende rakı satışları ise özellikle yılbaşı ve ilkbahar dönemlerinde artış gösteriyor. Rakı tüketimi ocak ve aralık aylarında yüzde 10 iken temmuzda yüzde 6’ya kadar geriliyor.
İhracat düşüyor GİSDER’e göre içki sektöründe dış ticaret dengesi Türkiye aleyhine hızla bozuluyor. 2013’te Türkiye 104 milyon 832 bin 598 litre bira ihraç ederken bu oran 2014’te yüzde 17.2’lik düşüşle 86 milyon 862 bin litreye geriledi. Rakıdaki düşüş ise yüzde 5’i buldu. 2013’te 3 milyon 254 bin litre rakı ihraç edilirken bu oran 2013’te 3 milyon 107 bin litreye düştü. Şehriban Kıraç / CUMHURİYET |
