Turizm İstatistikleri, 2010 Yılı 4. Dönem

Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre %4,9 arttı

Ekim, Kasım ve Aralık aylarından oluşan IV. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre % 4,9 artarak 5,259,444,102 $ oldu. Turizm gelirinin 3,719,565,958 $’ı yabancı ziyaretçilerden, 1,539,878,143 $’ı ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir.

Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu dönemde yapılan harcamaların 4,491,557,397 $’ını kişisel, 767 886 704 $’ını ise paket tur oluşturmaktadır.

Yabancıların ülkemizde ortalama kalış süresi 9,8 gece, kişi başı yaptıkları ortalama harcaması ise 618 $’dır. Yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ülkemizde ortalama kalış süresi 37 gece, kişi başı ortalama harcaması ise 1 514 $’dır.

Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %1,6 arttı

2010 yılı IV. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 7 040 041 kişidir. Bunun     6 023 265 kişisini yabancı, 1 016 776 kişisini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturmaktadır.

Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre %11,9 arttı

Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 11,9 artarak 1 360 142 326 $ olmuştur. Bunun 1 310 430 546 $’ı kişisel, 49 711 780 $’ı ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 713 937 vatandaşın kişi başı ortalama harcaması 794 $’dır.

Makroekonomil gelişmeler ve emtia ilişkisi : Ham petrol ve şarap

Para politikasına ilişkin tartışmaların ve yoğun görüş bombadırmanın arasından biraz sıyrılıp, önemli bir analizden bahsetmek, zihnimizi açmakta yardımcı olabilir diye düşündüm. Analiz emtia fiyatlarındaki volatiliteye ilişkin. “Serhan Çevik” ve “Tahsin Saadi Sedik” tarafından yazıldı ve IMF Araştırma Raporları arasında bu ay içinde yayınlandı. Araştırma raporuna ulaşılabilecek internet adresi: http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2011/wp1101.pdf -- A Barrel of Oil or a Bottle of Wine: How Do Global Growth Dynamics Affect Commodity Prices? 
 

Raporda, emtia fiyatlarında son 10 yılda yaşanan olağanüstü dalgalanmanın nedenlerine yönelik çalışmalar yapılmış. Emtia fiyatlarınındaki bu gel-gitlerin bir ülkenin ekonomik ve finansal gelişmeleri üzerindeki etkisi artık tartışılmaz boyutta. Dolayısıyla sözkonusu dalgalanmaların nedenlerine ulaşabilmek daha çok önem kazandı. Raporda ele alınan, birbirinden oldukça farklı iki emtia: ham petrol ve şarap . Ancak raporun sahipleri bu iki emtia arasındaki korelasyonun yüzde 90 olduğunu belirtiyor. Sözkonusu ilişkinin determinantlarının diğer endüstriyel ve tarımsal ürünler üzerindeki etkilerinin de sorgulandığını görüyoruz. Literatüre bakıldığında daha önce emtia fiyatlarına ilişkin hareketler daha çok mikroekonomik bazda incelenirken , sorulara cevap bulma yolunda eksik kalındığı anlaşılmış ve son 10 yıl içerisinde makreokonomik cevapların daha yerinde olduğu görülmüş. Çevik ve Sedik’in çalışmasında analiz literatüre birçok yönden farkılıklar getiriyor. Bunlardan biri de global büyümenin emtia fiyatlarına olan etkilerinin iki başlık altında incelenmiş olması: “gelişmiş ” ve “gelişmekte olan ” ekonomiler olarak.

Petrol fiyatlarındaki gelişmeler

Arz yönlü gelişmelerin emtia fiyatları üzerindeki etkisi zaten biliniyor ama raporda bunun sınırlı çerçevede olduğunun altı çiziliyor . Global talep bileşenlerine gelince, özellikle gelişmekte olan ekonomilere dair, hem petrol hem de şarap fiyatlarında önemli derecede etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmış. Özellikle ham petrol çerçevesinden yaklaşıldığında, arz seviyesinin 1990-2008 yılları arasında neredeyse sabit ve sınırlı bir artış trendi içinde olduğu görülüyor. Sözkonusu dönem içerisinde ortalama yıllık artışın yüzde 1,5 olduğu hesaplanmış. Talep tarafına bakıldığında ise daha güçlü rakamlarla karşı karşıya kalınıyor. Ham petrol tüketiminin özellikle gelişmekte olan ülkeler yönünde ağırlıklanmaya başlandığı belirtilmiş (gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında) ve OECD ülkelerindeki talep artışının yüzde 14 , OECD dışındaki ülkelerdeki talep artışının ise yüzde 52 olduğunun altı çiziliyor. Petrol fiyat dalgalanmalarına bakıldığında ise 2002 yılında 20 dolar’dan, Temmuz 2008 döneminde 134 dolar’a kadar bir tırmanma deneyimlendi.

Krizle beraber dalganın yönü aşağıya döndü. Temmuz 2008 yılındaki zirveden sonra, krizle beraber petrol fiyatlarının yüzde 70 oranında geri çekildiğini ve 41 dolar seviyesine geldiği görüldü. Bu dönemde global talebin de ciddi bir düşüş gösterdiğini söylemekte yarar var. OPEC’in talep geri çekilmesini dengeleme maksatlı hareketiyle arzın da kısıtlandığı bir dönem oldu. Ancak kriz sonrasındaki toparlanma yine güçlü boyutta gerçekleşti ve yine gelişmekte olan ekonomilerin talebi paralelinde 2010 yılının ilk yarısında petrol fiyatlarının 70-80 dolar arasında yerleşerek, yüzde 75 oranında bir artış gösterdiği görüldü.

Şarap fiyatlarındaki gelişmeler

Global şarap tüketiminde de son 10 yıl içerisinde önemli oranda bir artış yaşanırken, arz daha sınırlı bir artış gerçekleştirdi. Şarap fiyatlarının da, tıpkı ham petrol ve diğer emtialar gibi makroekonomik şoklara karşı duyarlı olduğu belirtiliyor. Artan gelir seviyesi paralelinde, yine özellikle gelişmekte olan ülkelerde şarap tüketiminin artış gösterdiği görüldü. Bu çerçevede şarap fiyatları 2008 Temmuz ayında 2000 yılına göre yüzde 269 oranında bir artış göstermiş oldu. Global kriz, şarap fiyatları üzerinde de etkisini gösterdi ve şarap talebindeki azalış fiyatların yüzde 42 oranında azalmasına neden oldu. Kriz sonrası ise, şarap fiyatlarında diğer emtialara göre çok daha hızlı bir toparlanma olduğunu ve fiyatların kriz öncesi seviyesine hemen kavuştuğu görülüyor.

.... ve Sonuç

Bütün bu gelişmelerin detaylı analizi ve yapılan amprik çalışmanın sonucunda, emtia-ağırlıklı gelişmekte olan ülkelerdeki büyümenin ve global likiditenin, fiyatlardaki dalgalanmada ciddi bir rol üstlendikleri görülmüş. Talep ana bileşen olarak görünürken, arzdaki dalgalanmanın da sınırlı bir etkisi var. Dünya çapında petrol ve şarap tüketiminin neredeyse yarıdan fazlası gelişmiş ekonomiler tarafından karşılanırken, gelişmekte olan ülkelerdeki büyüme, talep artışını sürekleyen ana etken olmuş ve fiyatlar üzerinde daha dominant bir hal almıştır. Rakama dökmek gerekirse, 1990-2008 yılları arasındaki dünya petrol tüketimindeki artışın yüzde 69’u gelişmekte olan ülkeler tarafından karşılanmış.

Bu çerçevede görünür gelecekte dünya büyümesinin gelişmekte olan ekonomiler tarafından sürükleneceğini ve yine belirtilen ülkelerdeki büyümenin ciddi oranlarda olacağını düşünürsek, emtia fiyatlarındaki baskının devamını beklemek yanlış olmaz diye düşünüyorum . Raporda aynı trendin geniş yelpazede birçok emtia fiyatı için de geçerli olduğu belirtiliyor. Emtia-yoğun endüstriyelleşme, artan nüfus beraberinde kişi başına gelir seviyesindeki güçlü tırmanış ve kentleşme emtiaya talebi artırıyor. Gelişmekte olan ülkeler bu hızlı talep artışı nedeniyle, enerjinin daha verimli kullanılması yolunda önlemler almakta ve alternatif enerji çalışmalarına hız vermekte. Ancak kısa vadede bunun fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı yapacak nitelikte olması beklenmiyor. Rapora göre, asıl risk global ekonomide bir ikinci dip dalgasının olması ve dolayısıyla gelişmekte olan ekonomilerde büyüme trendindeki bir duraklama.

Rapor emtia fiyatlarına ilişkin olarak genel trendin ne yönde olacağı yolunda net bir yol gösterici durumunda. Özetle, spekülatif haraketlerin dalgalalanmalar üzerinde kısa vadeli etkisi olabilir ancak emtia fiyatlarındaki gidişat yukarı yönlü gibi görünüyor .
 

Özlem Bayraktar Gökşen
ozlem.bayraktar@gazeteport.com.tr

Amerika'da Ekonomik Kriz Şarap Sektörünü Etkilemedi | Haberler | Turkish

Amerika'da Ekonomik Kriz Şarap Sektörünü Etkilemedi | Haberler | Turkish

Osmanlı Devleti, 1904 yılında 340 milyon litre şarap ihraç etmiş. Şimdi 2,5 milyon litre şarap ihraç ediyoruz.

Ülkemiz, örneğin şarabı ekonomik yönden değerlendirebiliyor mu?
Rakamlar çok kötü.
Türkiye, dünyanın en büyük 5’nci bağ ülkesi.
Ama şarap üterimi Fransa’nın bir köyü kadar bile değil.
Yılda 35 milyon litre şarap üretiyoruz.
Şarap ihracatımız 2.5 milyon litre.
Elde ettiğimiz gelir sadece 9 milyon dolar.
Peki, bizimle aynı iklime sahip diğer Akdeniz ülkelerinde durum ne?
Fransa ve İspanya yılda 5 milyar litre, İtalya ise 3.5 milyar litre şarap üretiyor.
Görüyorsunuz, şarap üretimimiz Fransa, İtalya ve İspanya’nın “binde biri” bile değil.
Fransa’nın sadece yıllık şarap ihracatı 13 milyar dolar.
Bizimki 9 milyon dolar.
Fransa’nınki 13 milyar dolar.

İşin başka ilginç tarafı da var.
1904 yılına, 107 yıl önceye gidelim.
Osmanlı dönemine.
Şimdi sıkı durun!
Osmanlı Devleti, 1904 yılında 340 milyon litre şarap ihraç etmiş.
Ve o yıl şaraptan elde ettiği ihracat geliri 1 milyar 224 milyon dolar.
Aradan 107 yıl geçmiş.
2011’in laik Türkiye Cumhuriyeti, yılda sadece 2.5 milyon litre şarap ihraç edip, 9 milyon dolar ihracat geliri sağlıyor.
Şu durumumuza bir bakın!
Osmanlı, şarap üremini teşvik ediyor…
Günümüzün Türkiye yönetimi, şarap üretimini köstekliyor.
O zaman günah değil.
Bugün günah…
Türkiye’de alkollü içeceklerden alınan ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) Avrupa Birliği ortalamasının yaklaşık yüzde 450 üzerinde.
Söylenecek başka bir şey var mı?
.......
.......

M.Tanzer ÜNAL

Alkol tüketiminde Avrupa'da kaçıncı sıradayız?

Türkiye'de alkol tüketimi düştü, en fazla alkolü Lüksemburglu tüketiyor. Avrupa'da 30 ülke içinde en fazla alkol tüketilen ülke kişi başına 15,5 litre ile Lüksemburg oldu. Lüksemburg'u, 14 litre ile Estonya, 12,6 litre ile Macaristan ve Fransa takip etti.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Sağlık Verileri 2010, Eurostat İstatistik Veritabanı ve Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, Avrupa'da 30 ülke içinde en az alkol tüketen ülke kişi başına 1,4 litre ile Türkiye oldu. Türkiye'nin ardından 5,3 litre ile Malta, 6,8 litre ile Norveç, 6,9 litre ile İsveç en az alkol tüketilen Avrupa ülkeleri olarak yer aldılar.

Kişi başına alkol tüketiminde, alkollü içeceğin içindeki alkol miktarı baz alınıyor. Örneğin 1 litre rakıdaki alkol miktarı 0,45 litre (derecesi 45), 1 litre biradaki alkol miktarı derecesine göre 0,04-0,08 litre (derecesi 4-8), 1 litre şaraptaki alkol miktarı ise derecesine göre 0,11-0,20 litre (derecesi 11-20) arasında değişiyor.

OECD'nin raporunda, Avrupa Birliği ülkeleri içinde kişi başına alkol tüketimi ortalamasının 10,8 litre olduğu kaydedildi.

Bu ülkede yerleşik olmayanların yüksek oranda alkol satın aldığı Lüksemburg dışarıda bırakıldığında, Estonya, Macaristan ve Fransa 2007-2008 yıllarında kişi başına 12,5 litreden fazla alkol tüketilen ülkeler oldu.

Türkiye, Malta ve bazı İskandinav ülkeleri (Norveç, İsveç ve İzlanda) en düşük alkol tüketiminin olduğu ülkeler olarak sıralandı.

Rapora göre, ortalama alkol tüketimi birçok Avrupa Birliği ülkesinde 1980-2008 döneminde düşse de bazılarında da yükselme kaydedildi. Örneğin, şarap üreticisi İtalya'da yüzde 50, Fransa'da yüzde 35 ve İspanya'da yüzde 36 kişi başına alkol tüketimi düştü. Slovakya'da yüzde 34, Yunanistan'da yüzde 32, Almanya'da yüzde 30 kişi alkol tüketiminde düşüş yaşanırken, 1980 yılından bu yana, İzlanda'da yüzde 70, Kıbrıs Rum Kesimi yüzde 50, Finlandiya yüzde 30 ve İrlanda'da yüzde 29 kişi başına alkol tüketiminde artış yaşandı. Ancak İzlanda ve Kıbrıs Rum Kesimi, hala görece olarak az alkol tüketen ülkeler arasındaki yerine koruyor.

TÜRKİYE
Türkiye'de bu dönemde kişi başına alkol tüketimi yüzde 22 oranında düştü ve 1.4 litreye indi. Bu dönemde, Türkiye, Letonya ile birlikte kişi başına alkol tüketimini en fazla azaltan 9'uncu ülke oldu.

Avrupa genelinde 2008 yılında (veya veri elde edilebilen en yakın yılda) kişi başına tüketilen saf alkol miktarı ile 1980-2008 yılları arası kişi başına alkol tüketimi değişimi yüzde olarak şöyle:

AA

Türkiye Alkollü İçecek Sektörü Pazar Analizi (Tüketici Profili Açısından)

Kaynak: MarketingTürkiye.Net

Bu analiz;

• Verileri TÜİK internet sitesi veritabanından 28.10.2010 tarihinde alınmıştır.
• Verileri 2004-2008 yıllarını kapsayan 5 yıllık sürece aittir.
• Alkol kullanımını özendirmek gibi bir amaç gütmemektedir.
• Modern ailenin nispeten daha az fert sayısına sahip olduğu varsayımına dayanır.
• Türkiye’de hane halkı sayısına göre alkol tüketim harcamalarını inceler.

Yasal düzenlemelerin yanı sıra, vergilerin mali düzenleme araçları olmanın ötesinde  silah olarak kullanıldığı bir dönemdeyiz. Bu durumdan en çok etkilenen sektörlerden biri alkollü içecek sektörü. Önümüzdeki günlerde karşılaşacağımız ÖTV zammı öncesi, (faaliyet alanını beğenin veya beğenmeyin) serbest ekonominin dinamiklerine, tüketici kararlarını doğrudan yada dolaylı etkileyecek müdahaleler karşısında durabilmek için çabalayan alkollü içecek sektörünü, tüketici profili açısından incelemek istedim.
Dünya’da ve Türkiye’de modern hane halklarının nispeten az sayıda bireylerden oluştuğunu ve aynı evde yaşayan kişi sayısı arttıkça aile yapısının gelenekselleştiğini görüyoruz. Yılın ekonomik koşullarına göre değişiklik gösterseler de, aşağı yukarı aynı eğilimde olan, 2004-2008 yıllarını kapsayan 5 yıllık sürede, alkollü içecek tüketim harcamaları hane halkı sayısına göre incelendiğinde bu konuda net bir ayrıma rastlıyoruz.
5 yılın ortalaması alındığında, tek kişilik hane halklarından,  4 kişilik ailelere kadar sözkonusu harcamalarda azalarak artan bir eğilim görüyoruz ancak her yeni birey eklendiğinde azalan bir yüzdeyle de olsa artan harcamalar 4 kişilik hane halklarından 5 kişilik hane halklarına geçişte %68′lik bir düşüşe uğruyor. Bir hanede yaşayan fert sayısının, gelir-getiren bireylerin sayısında değişim olmaksızın artması, gelir ve gelirin bireyler arasındaki dağılımı açısından, temel ihtiyaç olmayan harcamaların belirli bir noktadan sonra azalmasına, doğal olarak, sebebiyet vermektedir. Ancak bu durum (2-3, 3-4, 5-6 arasında bulunmayan) 4 ve 5 kişilik aileler arasındaki keskin değişmeyi açıklamakta yetersiz.
Sözkonusu tüketim kalemindeki harcamaların en yüksek olduğu, 4 kişilik hane halklarının 5 yıllık ortalama harcaması 100 kabul edildiğinde ortaya çıkan grafik aşağıdaki gibidir;

Farklı sektörlerdeki harcamalar incelendiğinde 4 ve 5 kişilik hane halklarının, birey sayısının lineer olarak yine aynı oranda arttığı diğer gruplara nazaran, kalın bir ekonomik çizgiyle ayrıldığını görüyoruz. 4 kişiden 5 kişiye çıkan hane halkı sayısının, hane yapısında neden bu denli büyük bir ekonomik farka yol açtığını kesin olarak söylemek mümkün olmasa da alkollü içecek sektöründe ekonomik faktörlerin dışında da, bu farkı daha da büyüten etkenlerin olduğunu görüyoruz. Değişen ekonomik koşullara göre tüketim kısıtlamanın en az yapıldığı gıda sektörünü baz aldığımızda, alkollü içecek sektöründe söz konusu oranın gıda sektörüne göre %28 daha fazla azaldığını görüyoruz. 2004-2008 yıllarını kapsayan 5 yıllık dönemde gıda sektöründe 5 kişilik ailelerin 4 kişilik ailelere göre tüketim harcamalarında (ortalama) %40,4′lük bir düşüşle karşılaşırken, aynı oran alkollü içecek sektörü için %68,2.

Aradaki %28′lik fark, alkolün gıda gibi temel bir ihtiyaç olmamasının etkisini de hesaba katmak suretiyle, modern ve geleneksel hane yapısını belirleyen bir sınır niteliğinde.  Görünen o ki Türkiye’de özellikle efsane pazar paylarına sahip, alkollü içecek sektöründe pazar payını daha fazla genişletme şansı bulunmayan bu yüzden tek çaresi pazarın kendisini genişletmek olan Efes Pilsen’nin yaptığı üzere, diğer tüm alkollü içecek firmalarının  da gelecekte ayakta kalabilmek adına, gerekirse pazarı büyütmek için ortak çalışarak modern toplum yapısını destekleyen uzun soluklu projelere yönelmeleri gerekmekte.
Bu basit çalışma, Efes Pilsen’in Blues Festivali ile, One Love ile daha  modern, DATUR ile daha kültürlü ve  yüksek gelirli bir toplum hedefleyen stratejilerinin nicel açıdan da mantıklılığını ve pazarın diğer oyuncularının da neden bu doğrultuda hareket etmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
Ne yazık ki bu grafikteki değişim sadece istatistiksel değil. Bir taraf  ”en az üç çocuk” diyerek grafiği sağa, öbür taraf Doğu Anadolu Turizm Geliştirme Projesi gibi projelerle sola yığmaya çalışıyor… Üzücü olan ise, mali stratejilerin ve toplum sağlığı konularının perdelemesinde, herhangi bir sektöre bu denli, ideolojik temelli ekonomik müdahaleler ediliyor olması.
————————————————————————-
Daha meraklı okurlarımız, alkollü içecek sektörüne dair, hane halkı sayısı ve yıllara göre detaylı grafiği aşağıda bulabilirler;

————————————————————————-
(Daha önceki tecrübelerimden hareketle;) Gelecek bir takım mail ve yorumlara şimdiden cevap vereyim;
- Hayır alkolizmi savunmuyorum.
- Modern = iyi, geleneksel = kötü demek değildir, algıya, kişiye ve görüşlere göre değişir.
- Modern insan mutlaka alkol kullanan  insan demek değildir.
- Çalışma, sözkonusu şirketler “satış hacmilerini arttırmak istiyorsa” önkoşuluna dayalı bir önerme yapmaktadır. Etik açıdan en az benim bu sektöre dair yazdığım yazı(lar) kadar tartışmaya açık olmakla beraber, bir başka sektör, şirket ya da çıkar grubu için ticari faliyetler açısından bunun tam tersi doğru olabilir.

Yazar : Erman
Kategori : Alternatif Bakış, Fikirler ve Düşünceler,
Marketing Türkiye

Türkiye’de Alkolizm Tehlikesi. TAPDK Bize Neler Öğretti?

Kaynak: MarketingTürkiye.Net
 Yeni tütün mamulleri ve alkollü içkiler yönetmeliği yürürlükte… Bu konudan daha önce “Hayatı Kim Dolduracak?” ve “Türkiye Alkollü İçecek Sektörü Pazar Analizi” yazılarında bahsetmiştim. Korktuğum şey gerçekleşti, gençleri (18-24) “alkol belasından” korumak adına, spor, turizm, sanat, serbest piyasa ekonomisi dengeleri ve en önemlisi kişisel özgürlükler yara aldı…
Alkollü içecek sektörüne yönelik müdahalelerin, insan sağlığı ve gençleri korumak adına yapıldığında ısrarlı yetkili merciler.

Türkiye’de Alkolizm Tehlikesi

Yok. Bir kere şunu idrak etmek gerek, Alkol Türkiye için önemli bir tehlike değil. Türkiye kişi başına alkol tüketimi açısından 178 ülke arasında yılda 1.4 litre ile 128inci sırada*. Gençler sirozdan ölsün mü? diyenler; 2008′de sirozdan hayatını kaybeden 19 yaş altı 11 vatandaşımız varken, aynı yıl trafik kazalarında 19 yaş altı 181 vatandaşımızı kaybettik*.
Alkol , yılda kişi başına 11-12 litre alkol tüketen İngiltere, Almanya, Danimarka, İspanya, Fransa için bir tehlike değil, ama nüfusunun %60′ı alkol tüketmeyen*, yıllık (kb) tüketimi 1,4lt olan Türkiye için tehlikeli!?!?
Türkiye’nin başka problemleri var… Ancak bunları görmek ve çözmek için kömür dağıtımı yerine adaletli gelir dağılımına, kadrolaşma yerine eğitime, sıcak para kadar gerçek yatırımlara odaklanmak gerek.

Yapılan düzenlemeler Avrupa ülkeleri ve AB standartlarına yükselmek için…

Daha hayati konularda da Avrupa standartlarına yükselmek için de aynı çabayı görmek isteriz. Luxemburg’un yılda kişi başına alkol tüketimi Türkiye’nin 10 katı, 14,6 litre, ne tesadüf ki, kişi başına düşen GSMH’sı da Türkiye’nin 10 katı 104,390$**. Türkiye’de yetişkinlerin eğitim gördüğü ortalama süre 5,3 yılken Almanya’da 10,2 , İsveç’te 11,4 , ABD’de 12 yıl*.Görünen o ki Alkol, yılda Türkiye’nin 5 ila 10 katı alkol tüketen bu ülkelerin ekonomik gelişimine ve eğitimsel başarılarına engel oluşturmamış. Bu soruların cevabı Alkol’de değil…

Ülke	Alkol (KB Lt)		GSMH (KB) US$			Eğitim (Ort) (Yıl)
Luxemburg	14,6		104,39			9,5
Irlanda	14,2		45,642			9,4
Macaristan	13,6		13,210			9,1
İngiltere	12		36,298			9,4
Almanya	11,9		40,512			0,2
Danimarka	11,7		55,113			9,7
İspanya	11,6		29,875			7,3
G.Kıbrıs	11,5		27,722			9,2
Portekiz	11,5		21,030			5,9
Fransa	11,4		40,591			7,9
Rusya	11,3		10,521
Hollanda	10,6		46,418			9,4
Yeni Zellanda	9,7		31,588			11,7
Finlandiya	9,3		43,134			10
Yunanistan	9		27,264			8,7
ABD	8,5		47,132			12
Italya	8		33,828			7,2
Japonya	7,6		42,325			9,5
Izlanda	7		39,563			8,8
Şili	6,6		11,587			7,5
İsveç	6		47,667			11,4
Trinidad ve Tobago	4,2		16,167			7,8
Bolivya	3,2		1,839			5,6
Jamaika	2,5		5,055			5,3
M. Afrika Cumh.	1,5		468			2,5
Guatemala	1,5		2,839			3,5
Kenya	1,5		888			4,2
Malawi	1,4		354			3,2
Türkiye	1,4		10,206			5,3
Benin	1,3		673			2,3

Türkiye alkoliklikten değil, işsizlikten, yoksulluktan, eğitimsizlikten muzdarip…
..........
.........

Özgürlükler

Değişikliklerin özgürlüklere dair bir kısıtlama niyeti ile yapılmadığı, konu ilk gündeme geldiğinden beri ifade edilse de, Alkol’ün Türkiye için problem teşkil edip etmediğine dair veriler incelendiğinde, bu ifadelere inanmak güçleşiyor.
MayoClinic*, Potsdam New York Devlet Üniversitesi* ve NIAAA ( ABD – Alkolizmle Mücadele Enstitüsü) gibi kuruluşlar yaptıkları çalışmalarda, ölçülü alkol tüketiminin*; Periferik vasküler hastalıklar ve Kalp hastalıkları riskinde azalma, kalp krizi kaynaklı ölüm riskinde azalma, İnme, özellikle lokal kan dolaşımı kaynaklı inme riskinde azalma, safra taşı ve diyabet riskinde azalma, %3 daha uzun yaşam gibi etkilerinin olduğunu belirtirken, söz konusu düzenlemelerin sadece insan sağlığını korumak amacıyla yapıldığına inanmak ta kolay değil.
Alkolle ilgili üst üste gelen yasal düzenlemelerin, direkt etkilerinin yanı sıra, belli bir hayat tarzını benimsemiş insanların gözünde, alkolizme değil “alkol ve tüketicilerine karşı açılmış haklı bir savaş” sanısı yaratarak, internet başta olmak üzere, bir çok platformda, alkol tüketicilerine karşı psikolojik baskı ortamı yarattığını da unutmamak gerek.
Çoğu, alkollü içecek markalarının sponsorluğunda düzenlenen, insanlara bir arada olma imkanı sunan sosyal ortamlar yaratan, kültür-sanat etkinliklerinin fişini çekerek insanları izole edip, yalnız ve etkisiz hissettirmek… Vergileri, vergi borçlarını şirketlere karşı silah olarak kullanmak… Reşit bir insanın nerede bulunup nerede bulunamayacağını belirlemek … “Serbest” piyasa ekonomisinde belirli bir ürün grubunda, fiyatlara dolaylı müdahalelerle hem üreticinin hem tüketicinin alım veya satım kararlarını etkilemek… Bunların hiçbiri yasal dayanaklarından ötürü özgürlükleri kısıtlamak değil!
Bazen yasa ile yasak arasındaki fark sadece “k” harfiymiş

Gençler

18 yaşında reşit olan gençler, yeni düzenlemeyle, 24 yaşına kadar, ya alkol satışı/servisi olan etkinliklere katılamayacak ya da katıldıkları etkinliklerde alkol satışı/servisi yapılamayacak. 18 yaşını doldurmuş kişilere alkollü içki satışı serbest iken, gençlere yönelik festival, organizasyon ve  etkinliklerde genç tanımına giren 24 yaş grubu kişilere alkollü içki satış ve sunumun yapılamayacak olması ne kadar mantıklı?
18-24 yaşları arasındaki ortalama bir gencin geliri düşünüldüğünde, üst üste binen vergiler dolayısıyla alkol bağımlısı olması zaten mümkün değilken, özellikle (alkol sunumu/satışı olan) festival ve organizasyonlara katılmasını kısıtlayan bir düzenleme düşündürücü değil mi?
Gençler hakkında bir de bunları öğrenmiş olduk;
18 yaşında bir genç;

• Seçimlerde oy kullanıp, ülkesinin yönetiminde söz sahibi olabilir
• Ehliyet alıp, araç kullanabilir
• Evlenebilir, çocuk sahibi olabilir
• Ruhsatlı silah alabilir
• Askerde, gerektiğinde, canı pahasına, ülkesini koruyabilir

ANCAK 23 YAŞINDA BİR GENÇ KENDİNİ ALKOLÜN ZARARLI ETKİLERİNDEN KORUYAMAZMIŞ
———————
* Average years of schooling of adults by country
* Hayatı Kim Dolduracak?
* Countries by alcohol consumption
* Countries by GDP (nominal) per capita
* Milliyet Ekonomi Servisi – 12.01.2011
* MayoClinic – Alcohol use: Why moderation is key
* Potsdam New York Devlet Üniversitesi – “Alkol ve Sağlık”
* Ölçülü tüketim 2 adet alkollü içecek manasına gelip, 1 adet alkollü içecek 355mililitre bira, 148 mililitre şarap, 44 mililitre sert (ispirtolu) içki olarak tanımlanmıştır.

Yazar : Erman
Kategori : Alternatif Bakış, Fikirler ve Düşünceler,
Marketing Türkiye

Türkiye yasakta dünyayı solladı

16/01/2011

TAPDK'nin yeni alkol yönetmeliği, örnek aldığı Avrupa'yı bile geride bıraktı. Türkiye'ye en yakın düzenlemeler alkolizmle boğuşan İskandinav ülkelerinde.

İSTANBUL- Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (TAPDK) yeni yönetmeliğinin yürürlüğe girmesi ile birlikte Türkiye’de de tartışmaların ardı arkası kesilmedi. AB düzenlemelerine uyum için olduğu söylenen ve yaşamın her alanında alkol kullanımını düzenleyen, ancak çok sayıda belirsizliği bulunan yönetmelik düzenlemeden çok kısıtlama içeriyor. Zira her şey izne tabi tutuldu, yani izinler biraz da yetkili makamların keyfine kalmış gibi bir izlenim var. Örneğin, internet sitesine gelen yanıtlarla kesinleşti ki artık kır düğünlerinin yapıldığı mekanlarda açıkta içki satış belgesi şart olacak. Ayrıca alkollü içecek ya da sektör fuarı, herhangi bir festival ya da konser gibi geçici etkinliklerde ancak TAPDK’nın izni ile alkollü içki satılabilecek.
İskandinav ülkeleri yakın
Türkiye’deki yeni düzenlemelerle dünyadaki düzenlemeleri karşılaştırıldığında en yakın uygulamalar İskandinav ülkelerinde görülüyor. Finlandiya, İsveç ve Norveç’te de TAPDK benzeri düzenleme kurulları yer alıyor. Bu ülkelerde alkol tüketimi, satışı ve reklamı belirli kısıtlamalara tabi. Ancak bunun nedeni bu ülkelerin tutucu olmaları değil. Zira yılın uzun bir bölümünü güneş görmeden geçiren bu ülkelerde intihar, depresyon ve alkolizm eğilimi yüksek. Örneğin İsveç hükümeti son 10 yılda 135 milyon dolar yatırım yapmasına rağmen özellikle gençler arasındaki alkol kullanım oranını düşüremedi. ABD’de ise düzenlemeler eyaletler bazında değişiyor ama yaş sınırı 21. Britanya’da spor faaliyetlerine de açıkça sponsor olabilen alkollü içki firmaları Fransa’da isimleri kullanılmamak üzere sponsorluk verebiliyor.
ABD
Düzenleyici kurum: TAPDK benzeri federal bir yapı yok, eyaletlerin alkollü içki komisyonları var.

Sponsorluk: Alkollü içecek markaları spor müsabakalarına, konserlere, festivallere sponsor olmakta serbest. Konserlerde vs içki satışı serbest. Açık hava konserleri için eyalet alkollü içki komisyonundan geçici izin almak lazım. Spor müsabakalarında alkollü içecek satışı serbest ancak maçın son devresinde/çeyreğinde satış durdurulmak zorunda.

Reklamlar: Alkollü içecek reklamlarında çocuklar için özendirici unsurlar bulundurulması ve oyuncuların içki içerken gösterilmeleri yasak

Satış sınırlamaları: Bazı eyaletler benzin istasyonlarında alkol satılmasını yasaklıyor ya da sadece yüzde 5 alkollü içeceklerle sınırlıyor (50 eyaletten 4’ü). Bazı eyaletlerde marketlerde alkol satışı yasak ya da alkollü içecekler ayrı bir bölümde olmak zorunda. Pek çok eyalette alkol satışı gece 2’de sona eriyor. Şişe/kutuların üzerinde hamileyken alkol almanın ve alkollü bir biçimde trafiğe çıkmanın tehlikeli olduğuna dair bir uyarı bulunmak zorunda.

Yaş sınırı: İçki içme yaşı federal yasayla 21 olarak belirlenmiş. Çoğu eyalette açık alanda içki içmek yasak. Bazı özel turistik bölgelerde (mesela Las Vegas, Coney Island vs) açık alanda içki yasağı geçerli olmayabiliyor.


BRİTANYA
Düzenleyici kurum: Alkol komisyonu yok. Alkollü içki lisanslarını mahkemeler veya yerel yönetimler veriyor.

Sponsorluk: Alkollü içecek markaları spor müsabakalarına, konserlere, festivallere sponsor olmakta serbest. İngiltere Lig Kupası ülkenin en ünlü bira markası olan sponsorunun ismiyle, Carling Cup olarak anılıyor. Konser, maç gibi organizasyonlarda gerekli izinler alındığı takdirde içki satışı serbest.

Reklamlar: Alkollü içeceklerin internetteki reklamlarına sınırlama var. İçecek markalarının sitelerine girerken kullanıcılar yaşlarını yazmak zorunda.

Satış sınırlamaları: Benzin istasyonlarında içki satışı serbest. Hafta içinde barlar genelde 23.00’da kapanıyor. Hafta sonlarında ve özel günlerde bu süre gece 2’den 5’e kadar uzayabiliyor. 24 saat içki satışı yapabilmek için lisanslar da var ancak almak oldukça zor. Genelde sadece lüks gece kulüpleri alabiliyor. Bazı yerel yönetimler daha sıkı yasalar uygulayabiliyor. Kuzey İrlanda’da barlar hafta içi erken kapanma karşılığında hafta sonu daha fazla açık kalma hakkı elde edebiliyor.

Yaş sınırı: 18

FRANSA
Düzenleme kurulu: 1991’de yürürlüğe giren Evin Kanunu tütün ve alkollü içeceklerin ortak kullanılan alanlarda sigara tüketimini ve alkollü içeceklerin reklamlarda kullanımını düzenliyor.

Sponsorluk: Alkollü içki markaları konserlere veya spor organizasyonlarına sponsor olabiliyor ancak tam isimlerini kullanamıyorlar. Mesela Heineken’in sponsor olduğu Fransa rugby kupasının ismi ‘H Cup’, logosu da Heineken’in yeşil zemini üzerinde yer alıyor.

Reklamlar: Reklamlarda sadece içkinin kalitesine referans yapılabiliyor. ‘Fiks menü’ ya da ‘açık büfe’ gibi promosyonlara izin verilmiyor. İnternette alkol reklamı 18 yaşından küçüklere hitap eden siteler veya spor klüplerinin siteleri dışında serbest. Televizyonda, sinemalarda ve gençlere yönelik dergilerde alkollü içki reklamı yapmak yasak.

Satış sınırlamaları: Benzin istasyonlarında alkol satışı yasak. Ayrıca barların ‘fiks bir fiyata içebildiğiniz kadar için’ türünde uygulamalar yapması 2009’da çıkan bir yas aile yasaklandı. Okullara yakın açık alanlarda da alkol kullanımı yasak.

Yaş sınırı: 2009’da çıkan yasa ile ülkenin her yerinde 18 yaşın altındakilere alkollü içki satışı yasaklandı. Daha önce 16-18 yaş aralığı için belirli serbestlikler vardı.

İSKANDİNAV ÜLKELERİ

Denetleme kurumu: Finlandiya’da Alko adlı kurum alkollü içkilerle ilgili neredeyse her şeyi düzenliyor. Yüzde 4.7’den fazla alkol içeren içecekler sadece özel Alko dükkanlarında satılıyor, fiyatları da bu kurum belirliyor. İsveç ve Norveç’te de benzer kurumlar ve yasalar var.

Reklam: Finlandiya’da akşam 9’dan önce televizyonlarda alkollü içecek reklamı yasak. 18 yaş altına hitap eden programlarda da reklam yapılamıyor. İsveç ve Norveç’te de uygulama benzer.

Satış sınırlamaları: Finlandiya’da marketlerin alkollü içkilerdeki indirimleri, barların indirim saatlerini duyurması yasak. Marketlerde ve alkollü içki satılan dükkanlarda akşam 9’dan önce alkol satışı yapılamıyor. 6’lı veya 12’li bira paketlerine indirim yapılması da yasak. Yüksek alkol içeren ürünlerin reklamı yapılamıyor. Sigaraların üzerindekilere benzer uyarı yazıları da zorunlu. İsveç ve Norveç’te bu gibi sınırlamalar görülüyor.

Yaş sınırı: Alkol tüketimi ve alımında 18 yaş sınırı var. İskandinav ülkelerinde yaşayanlar Danimarka’da alkol kullanımı daha serbest olduğu için feribotlarla bu ülkeye doğru yola çıkıyor, uluslararası sulara girildiğinde istedikleri kadar alkol tüketebiliyor.

ALMANYA
Denetleme kurulu: Ülkede alkollü içki satışı yapabilmek için belediyelerden satış ruhsatı almak gerekiyor.

Sponsorluk: Alkollü içecek şirketleri müzik festivalleri, konserler, tiyatrolara, spor takımlarına sponsor olabiliyor. Konserlerde ve müzik festivallerinde ruhsatlı olması şartıyla içki satışı yapılabiliyor. Alkollü içkiler hediye paketlerine, yılbaşı sepetlerine konabiliyor.

Reklam: Televizyonlarda alkollü içecek reklamı yapılabiliyor ama sigara reklamı yasak. Ülkede kır ya da salon düğünü ayrımı olmadan tüm düğünlerde içki içilebiliyor.

Satış sınırlamaları: Alkol ruhsatı olan her yerde, yaşı tutan herkese içki satılıyor. Buna plajlar da dahil. Herkes istediği yerde içki içebiliyor. Bazı bölgelerde benzin istasyonlarında ve otoban kenarlarında gece saat 10’dan sonra içki satışı yasak. Ancak ülkenin genelinde otoban kenarlarındaki tesislerde alkol satışı yapılıyor. Bir sınırlama yok.

Yaş sınırı: 14-16 yaş arasındaki gençler ebeveynlerinin gözetiminde bira veya şarap alabiliyor. 16-18 yaş arasına bira ve şarap serbest. 18’den itibaren yüksek alkollü içkiler de dahil herhangi bir sınırlama yok.


YUNANİSTAN

Sponsorluk: Alkollü içki üreticileri pek çok alanda sponsor oluyor. Konserler, tiyatrolar dahil. Sadece spor takımlarının forma reklamlarında içki reklamı yok. Ancak maçlarda devre arasında plastik bardaklarda her türlü içki satılıyor. Konserlerde alkollü içki tüketiliyor.

Satış sınırlamaları: Otoban kenarlarındaki benzin istasyonlarında, restoran ve cafelerde her türlü içki satılıyor. Benzin istasyonlarında biradan başka şarap, viski bulmak mümkün. Bütün büfeler, bakkalar, süpermarketler, kiosklar, hastane kantinleri ve hatta yoldaki seyyar kantinlerde bile içki satışı var. Yılbaşı, noel, doğumgünü gibi günlerde içki sepeti göndermek neredeyse gelenek. Marketlerde de indirim kapmanyaları yapılabiliyor. Düğünlerde izin almaya gerek yok, alkol tüketimi serbest. Deniz kenarı, plaj, kaldırım kenarı, havuzbaşı ve bahçelerde alkollü içki tüketimi ve satışına sınırlama yok.

Yaş sınırı: Alkollü içki satın alma yaşı 18 ancak buna kimse uymuyor. Ülkede herhangi bir bölgede ya da saat aralığında satış sınırlaması yok.(radikal)

Avrupa: Kamu otoritesi içki yasağı koyamaz

Gazeteport’un Almanya, Avusturya, Fransa, İsveç gibi değişik  Avrupa ülkelerinde bakanlıklar, belediyeler, ticaret odaları üzerinden yaptığı araştırma, Avrupa’da karayollarında bulunan restoran ve tesislerde, kır düğünlerinde, konserlerde, festivallerde, fuarlarda içki satış ve tüketim yasağı olmadığını gösterdi.

Safile Usul-Gazeteport
Alkollü içki satış ve tüketimi Tütün ve Alkol Piyasası Kurulu’nun önceki gün yürürlüğe giren yeni yönetmelik içki satış ve tüketimini çok çeşitli alanlarda kısıtlıyor. Hükümet yetkilileri yasak konusunda gelen eleştirilere ise, Avrupa’yı örnek göstererek savunma yapıyor. Gazeteport bu nedenle içki satış ve tüketimi konusunda Avrupa ülkelerinde durumun nasıl olduğunu araştırdı. Ortaya çıkan sonuç gösterdi ki, Avrupa ülkelerinde TAPDK tarafından yasak konulan alanlarda bir yasak söz konusu değil. Öte yandan Avrupa ülkelerinde içki satın alma ve tüketme yaşı 18 olarak belirlenmiş. 18 yaşını aşkın yetişkinlerin herhangi bir şekilde ve herhangi bir alanda içki tüketmesi ve bu yetişkinlere yönelik olarak içki satışı yapılmasını engelleyen herhangi bir yasal düzenleme yok. İçki satışı yapan firmaların belediyelerin ilgili bölümünden içki satış ruhsatı alması zorunluluğu var. Ancak içki satış ruhsatı verilmesinde bölgesel, şehirsel, mekansal, mahallesel, sosyal doku vb. nedenlerle bir sınırlama yok. Vatandaşlar bunun yanı sıra marketlerden arzu ettikleri miktarda içki alımı yaparak toplu eğlence ve etkinliklerinde içki içebiliyorlar. Bunun için izin almalarına gerek yok. Viyana Belediyesi Ruhsat Dairesi’nden bir yetkili ise, kır düğünlerinde, festival, konser, fuar vb. etkinliklerde içki yasağının neden olmadığını şu sözlerle açıkladı bize:  

KIR DÜĞÜNÜ İLE EV DÜĞÜNÜ AYNIDIR
“Kır düğünü dediğiniz şeyin ev düğününden bir farkı yoktur. Misafirlerinizi ha evde yaptığınız bir düğünde ağırlamışsınız ha kırda yaptığınız düğünde, fark etmez. Her iki durumda da misafirlerinize arzu ettiğiniz kadar içki ikram edebilirsiniz. Bunu ister marketten aldığınız içkileri bizzat servis ederek veya bu hizmeti bir firmadan satın alarak.  

KAMU OTORİTESİ İÇKİ YASAĞI KOYMAZ
Festivaller, fuarlar, konser gibi etkinliklerde de içki satışı ve tüketimi konusunda kamu otoritesinin koyduğu herhangi bir yasak söz konusu değil. Bu tür organizasyonlarda şahıslar marketten bizzat aldıkları içkiyi tüketebilir veya içki servisini içki satış ruhsatına sahip bir firma yoluyla sağlayabilirler. Kamu otoritesinin buna yasak koyması veya sınırlaması söz konusu olamaz.  

DÜZENLEYEN İSTEMEZSE
Bazı durumlarda, organizasyonlarda organizasyonu yapanlar içki servisi istemiyor. Bu farklı bir durum.  Bu o organizasyonu yapanların tercihi ve bu konuda tercih hakkına sahipler. Ancak bizim müdahalemiz söz konusu olamaz.

OTOYOL TESİSLERİNDE DE SERBEST
Otoyol ve kara yolları üzerinde bulunan restoran, otel ve tesislerde de herhangi bir içki satış ve tüketim yasağı söz konusu değil. Trafikte sürücü olarak alkol kullanımının sınır belli ancak bu sürücünün ehliyet kanunu çerçevesinde uyması gerek bir kural. Otoyol ve karayollarda bulunan tesis ve restoranlarda içki satışı yapmak ve içki içmek yasak değil.”  

GENÇLİK KORUMA PROGRAMLARI
Öte yandan, Avrupa’da gençleri alkol tüketiminden korumak için kampanyalar ve özel programlar yapılıyor. Ekonomik refahın yüksek olması nedeniyle daha geniş bütçelere sahip olan Avrupalı gençlerin kontrolsüz ve sağlığa zararlı bir biçimde içki tüketimine meyletmemeleri için sağlık bakanlıkları ile aile ve gençlik bakanlıkları değişik önlemleri içeren paketler hazırlıyorlar.

TÜTÜN MAMULLERİ VE ALKOLLÜ İÇKİLERİN SATIŞINA VE SUNUMUNA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK

Resmî Gazete

7 Ocak 2011 CUMA

Sayı : 27808

BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
             Amaç
             MADDE 1 –(1) Bu Yönetmeliğin amacı; tütün mamulleri ve alkollü içkilerin, kamu sağlığının ve tüketici haklarının korunması ile rekabetin tesisi hususları gözetilerek tanıtımına, satışına, sunumuna ve nihai tüketicilere güvenli bir şekilde ulaşmasına ilişkin her türlü faaliyetin usul ve esaslarını düzenlemektir.
            Kapsam
             MADDE 2 –(1) Bu Yönetmelik; tütün mamulleri ve alkollü içkilerin, tanıtımına, satışına ve sunumuna ilişkin faaliyetlerde, kamu ve birey sağlığının gözetilmesi, rekabetin tesisi, tüketici seçeneklerinin korunması, reklam koşullarının belirlenmesi, tüketici bilincinin geliştirilmesi ve faaliyetlerin kayıt altına alınması suretiyle piyasa takip ve kontrolünün sağlanmasına yönelik uyulması gereken usul ve esasları kapsar.
            Dayanak
             MADDE 3 –(1) Bu Yönetmelik, 8/6/1942 tarihli ve 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu, 7/11/1996 tarihli ve 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun, 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 8/12/2004 tarihli ve 2004/8235 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesine dayanılarak hazırlanmıştır.
            Tanımlar
             MADDE 4 –(1) Bu Yönetmelikte geçen;
             a) Açık alkollü içki satıcısı: Alkollü içkilerin, piyasaya arz ambalajını açarak mevzuata uygun şekilde nihai tüketiciye satışını ve sunumunu yapan, açık alkollü içki satış belgesini haiz gerçek veya tüzel kişiyi,
             b) Bağlı satış: Bir mal veya hizmet ile birlikte aynı ya da farklı ek bir mal veya hizmetin satın alınmasının zorunlu kılınmasını içeren satış sözleşmesini veya eylemini,
             c) Bilgi toplumu hizmetleri: Elektronik ticaret, elektronik ortamda sunulan mesleki faaliyetler, elektronik haberleşme ve bilişim hizmetleri gibi talebe bağlı olarak elektronik araçlarla ve tarafların yüz yüze gelme mecburiyetleri olmaksızın sağlanan her türlü mal ve hizmetin tedarikini,
             ç) Genç: Onbeş ile yirmidört yaş arası dönem içinde bulunan kişiyi,
             d) İşyeri: Bu Yönetmelik kapsamına giren ticari nitelikteki faaliyetlere tahsis edilen yerleri,
             e) Kampanya: Ürünü veya markayı tanıtmak veya pazar payını artırmak ya da korumak amacıyla düzenlenen, tüketimi özendirici ve teşvik edici uygulama ve faaliyetleri,
             f) Kurul: Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulunu,
             g) Kurum: Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunu,
             ğ) Münhasır satıcı: Sadece tütün mamulleri ve/veya alkollü içkilerin, nihai tüketiciye piyasaya arz ambalajında satışını yapan, münhasır tütün mamulü ve/veya alkollü içki perakende satış belgesini haiz gerçek veya tüzel kişiyi,
             h) Perakende satıcı: Tütün mamulleri ve/veya alkollü içkilerin, nihai tüketiciye piyasaya arz ambalajında satışını yapan, perakende satış belgesini haiz gerçek veya tüzel kişiyi,
             ı) Promosyon: Ürünü, markayı ya da firmayı tanıtmak, ürünün alımını özendirmek, satışını artırmak veya firmanın ya da markanın imajının güçlendirilmesini sağlamak amacıyla yapılan; aynı fiyata daha fazla ürün, satışa konu ürünün yanında bedelsiz ya da indirimli fiyattan verilen aynı ya da farklı ek ürün, ek hizmet veya kazanımları,
             i) Satış belgesi: İşyerlerinde tütün mamulleri satışı ile alkollü içkilerin satışı ve/veya sunumunun yapılabilmesi için Kurum veya yetkilendirilmiş merci tarafından verilecek izin belgesini,
             j) Sponsorluk: Ürünün tanıtımını amaç edinen ya da tanıtımı yönünde doğrudan veya dolaylı etkisi olan her türlü olaya, faaliyete ya da gerçek veya tüzel kişiye katkıda bulunmayı,
             k) Toptan satıcı: Tütün mamulleri ve/veya alkollü içkilerin, bu Yönetmelik hükümleri kapsamında satış belgesi almış satıcılara satışını yapan, toptan satış belgesini haiz gerçek veya tüzel kişiyi,
             l) Yetkilendirilmiş merci: Yapılan protokol çerçevesinde yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını,
             ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Ortak Hükümler
            Satış belgesi alma zorunluluğu
             MADDE 5 –(1) Tütün mamulleri ve alkollü içkilerin toptan ve perakende satışı ile açık alkollü içki satışı faaliyetlerinde bulunacak kişilerin, faaliyet türlerine göre aşağıdaki belgeleri almaları zorunludur:
             a) Tütün mamullerinin perakende satışını yapabilmek için, tütün mamulü perakende satış belgesi.
             b) Alkollü içkilerin perakende satışını yapabilmek için, alkollü içki perakende satış belgesi.
             c) Tütün mamulü ve alkollü içkilerin birlikte perakende satışını yapabilmek için, tütün mamulü ve alkollü içki perakende satış belgesi.
             ç) Münhasıran tütün mamulü ve/veya alkollü içkilerin perakende satışını yapabilmek için, münhasır tütün mamulü ve/veya alkollü içki perakende satış belgesi.
             d) Piyasaya arz ambalajı açılmak suretiyle açık alkollü içkilerin satışını ve sunumunu yapabilmek için, açık alkollü içki satış belgesi.
             e) Tütün mamulü ve/veya alkollü içkilerin toptan satışını yapabilmek için, tütün mamulü ve/veya alkollü içki toptan satış belgesi.
             (2) İşyerlerine, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler, bu Yönetmelik hükümlerine göre satış belgesi alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz.
            İşyerlerine ilişkin ortak hükümler
             MADDE 6 –(1) Aşağıda yer alan hükümler; tütün mamulleri ve alkollü içkilerin satışının ve sunumunun yapıldığı gerçek ve tüzel kişilere ait işyerlerinin tümünü kapsar:
             a) Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetler için sabit ve fiziki bir işyerinin mevcudiyeti aranır. Aynı gerçek veya tüzel kişinin birden fazla işyerinin bulunması halinde her biri için ayrı satış belgesi alınması zorunludur.
             b) Yetkili satıcılar tarafından satış belgesinde belirtilen işyeri adresi dışında satış ve/veya sunum yapılamaz.
             c) Alkollü içkilerin bilgi toplumu hizmetleri vasıtasıyla ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla satışı ancak satış belgesini haiz işyerlerinden yapılabilir. Kurumdan faaliyet konusuna ilişkin yetki belgesi almış alkollü içki satıcıları, bilgi toplumu hizmetleri veya posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla satış ve dağıtım faaliyetlerini, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara uygun şekilde yapmak zorundadır.
             ç) İşyerlerinde; tütün mamulleri ve alkollü içkilerin satıldığı otomatik satış makineleri bulundurulamaz. Tütün mamulleri ve alkollü içkiler, her nevi oyun makineleri ile veya farklı yöntemlerle oyun ve bahse konu edilemez.
             d) Bu Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin dışında farklı ürünlerin de satıldığı işyerlerinde; Yönetmelik kapsamı dahilindeki ürünler, diğer ürünlerden ayrı ve her türlü denetime imkan verecek şekilde satışa arz edilir ve/veya depolanır.
             e) Satış belgeleri, işyerlerinin içerisinde tüketicilerce rahatlıkla görülebilecek ve okunabilecek uygun yerlere asılır. Kurum sicil numarası, işyeri tabelalarına veya vitrinlerin dış yüzeylerine rahatlıkla görülebilecek ve okunabilecek şekilde yazılır.
             f) İşyerinde; onsekiz yaşını doldurmamış kişilere tütün mamulleri ve alkollü içkiler satılamaz veya sunum suretiyle tüketimlerine arz edilemez. Yaş konusunda tereddüde düşülmesi halinde satıcı, talepte bulunan tüketiciden kimlik belgesi istemek suretiyle, onsekiz yaşından büyük olduğu bilgisine ulaşarak satışı veya sunumu gerçekleştirir.
             g) İşyerinde, tütün mamulleri ve alkollü içkilerin onsekiz yaşını doldurmamış kişilere satış veya sunumunun yapılamayacağına ilişkin uyarı yazılarının bulunması ve bu yazıların görülebilen yerlere okunabilecek şekilde asılması zorunludur. Uyarı yazılarının içeriği, şekli ve konumlandırılmasına dair usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.
             ğ) Satıcılar, ambalajlarında mevzuat uyarınca kullanılması zorunlu olan bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretleri taşımayan ürünleri ya da taklit veya niteliğine uygun olmayan işaretleri taşıyan ürünleri, ticari amaçla işyerlerinde bulunduramazlar, nakledemezler, satışa arz edemezler. Birada uygulanacak kod bandrol hükmündedir.
             (2) Onsekiz yaşını doldurmamış kişiler, tütün mamulü ve alkollü içkilerin pazarlanmasında, satışında ve sunumunda istihdam edilemez. Yasal düzenlemeler uyarınca gerçekleştirilen eğitim amaçlı çalışmalar bu hükmün dışındadır.
İKİNCİ KISIM
Satış Faaliyetlerine ve Satış Belgelerine İlişkin Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Satış Faaliyetlerine İlişkin Esaslar
             Toptan satış faaliyetine ilişkin esaslar
             MADDE 7 –(1) Toptan satışlarda aşağıdaki esaslara uyulur:
             a) Tütün mamulü ve alkollü içki üreticileri ile ithalatçıları; Kurumdan üretim, ithalat ve dağıtım faaliyetleri için almış oldukları belgelere istinaden, toptan satıcılara ürünlerinin satışını ayrı bir toptan satış belgesi almalarına gerek bulunmaksızın yapabilirler. Bu kişilerin, doğrudan açık alkollü içki satıcılarına ve/veya perakende satıcılara satış yapmak istemeleri halinde toptan satış belgesi almaları zorunludur. Ayrıca; bu kişilerin ve toptan satıcıların, açık alkollü içki satışı ile perakende satış yapmak istemeleri halinde, faaliyet konusuna uygun açık alkollü içki satış belgesi ve/veya perakende satış belgesi almaları zorunludur.
             b) Ürün alım-satımı yapılan her bir yer için ayrı satış belgesi alınması zorunludur. Toptan satış belgeleri, gerçek kişilerde; işletme sahibinin veya vekilinin başvurusu üzerine şahıs adına, tüzel kişilerde ise; tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişi tarafından yapılacak başvuru üzerine, tüzel kişilik adına düzenlenir.
             c) Toptan satıcılar, (a) bendi hükmü saklı kalmak üzere; toptan satış belgesi almamış kişilerden ürün alamazlar, nargile içim yerlerine yönelik yapılan nargilelik tütün mamulü satışı hariç, geçerli satış belgesi olmayanlara ürün satamazlar. Faaliyetine kendi isteğiyle son veren, belgesi iptal edilen veya belgesi geçerliliğini kaybedenlerin, bu durumlarına ilişkin bilgileri Kurumun internet sitesinde yayımlanır. Ürünlerin ticaretine ilişkin satış faturaları ve sevk/taşıma irsaliyeleri üzerinde, toptan satıcının ve ürün sattığı satıcının Kurum sicil numarası ile ürünlerin niteliğini tanımlayan marka ve ambalaj hacmi veya birimi bilgilerine yer verilmesi zorunludur.
              ç) 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin beşinci fıkrasının (c) bendinde sayılan ihlale konu ürünün piyasaya arzının bir yıla kadar durdurulmasına karar verilmesi ve bu karara konu ürünlerin Kurumun internet sitesinde ilan edilmesi halinde; toptan satıcılar, bu ürünlerin perakende satıcılara dağıtımını yapamazlar.
              d) Toptan satıcılar, satışını yaptıkları ürünlerin ambalajlarında bulunması zorunlu olan bandrol ve kodlara ait güvenlik özelliklerinin perakende satıcılar tarafından kontrol edilmesini sağlamak amacıyla, Kurum tarafından belirlenecek doğrulama materyallerini yeterli sayıda bulundurmak, düzenli olarak ürünlerin kontrollerini yapmak, taklit ve niteliğine uygun olmayan bandrolleri taşıyan ürünleri işyerlerinde ve araçlarında bulundurmamak ve alım yapan satıcılara talepleri halinde doğrulama materyallerini sunmak zorundadır.
            Perakende satış faaliyetine ilişkin esaslar
             MADDE 8 –(1) Perakende satışlarda aşağıdaki esaslara uyulması zorunludur:
             a) Perakende satıcılar, satış belgesi almamış kişilerden ürün alamazlar.
             b) 8/6/1942 tarihli ve 4250 sayılı Kanun ile 7/11/1996 tarihli ve 4207 sayılı Kanunda satış yapılamayacağı belirtilen yerler hariç olmak üzere, işyeri açma ve çalışma ruhsatında belirtilen faaliyet konusu; bakkal, market, süpermarket, hipermarket, kuruyemişçi, büfe olanlar ile münhasıran tütün mamulü ve/veya alkollü içki satışı yapan kişiler, perakende satış belgesi talebinde bulunabilirler.
             c) Perakende satıcıların faaliyet konusu; tütün mamulü ve alkollü içki olarak seçilen faaliyet konularının her ikisini ya da birini kapsayabilir ve faaliyet konuları satış belgesi üzerinde ayrı ayrı belirtilir.
             ç) Perakende satıcılar; tütün mamullerinin ve alkollü içkilerin, nihai tüketicilere yönelik arz ambalajlarını bozmak ya da bölmek suretiyle satış veya sunumunu yapamazlar.
            Tütün mamulü satışının yapılamayacağı yerler ve yöntemler
             MADDE 9 –(1) Sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde tütün mamullerinin satışı yapılamaz.
             (2) Bilgi toplumu hizmetleri vasıtasıyla ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla tütün mamulü satışı ve teslimi yapılamaz.
            Perakende ve açık alkollü içki satışı ile ilgili işyerlerine ilişkin esaslar
             MADDE 10 –(1) Açık alkollü içki satış belgesi bulunmayan perakende satış yapılan işyerlerinde, açık alkollü içki tüketilemez ve sunumu yapılamaz.
             (2) Belediye mücavir alanları ve konaklama yerleri hariç olmak üzere, otoyollarda ve devlet karayollarında bulunan yapı ve tesislerde alkollü içki satışı yapılamaz.
             (3) Öğrenci yurtları, spor kulüpleri, her türlü öğretim ve eğitim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastane, bezik ve briç salonlarında alkollü içki satışı yapılamaz. Akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında ise, hacmen % 5 alkolden fazla alkol içeren alkollü içkilerin satışı yapılamaz.
            Alkollü içkilerin, bilgi toplumu hizmetleri vasıtasıyla ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla yapılacak satışlarına ilişkin esaslar
             MADDE 11 –(1) Bilgi toplumu hizmetleri vasıtasıyla ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla alkollü içki satışı faaliyetinde bulunmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler, faaliyet konusuna uygun perakende satış belgesi almak, bu Yönetmelikte yer alan usul ve esaslara uygun faaliyette bulunmak zorundadır.
             (2) Alkollü içkilerin, televizyon, kablolu yayın, radyo ve kamu yayın araçlarıyla satışı yapılamaz.
             (3) Öğrenci yurtlarına, spor kulüplerine, her türlü öğretim ve eğitim kurumlarına, kahvehanelere, kıraathanelere, pastanelere, bezik ve briç salonlarına; bilgi toplumu hizmetleri ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla alkollü içki satışı yapılamaz ve teslim edilemez.
             (4) Toptan satış belgesini haiz kişiler; toptan satıcılara, perakende veya açık alkollü içki satıcılarına, bilgi toplumu hizmetleri ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla, alkollü içki satışı yapabilirler. Toptan satıcılar, bu tür satışlarında satışın gerçekleştirileceği internet adresini Kuruma yazılı olarak bildirir ve bu adres, satış belgesi üzerinde Kurumca belirtilir.
             (5) Perakende satış belgesini haiz satıcılar; belgeli açık alkollü içki satıcılarına ve nihai tüketicilere, bilgi toplumu hizmetleri vasıtasıyla ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla alkollü içki satışlarını yapabilirler. Perakende satıcılar; fiziki işyerlerinin yanı sıra internet aracılığıyla açık alkollü içki satıcılarına veya nihai tüketicilere perakende alkollü içki satışı yapmak istediklerinde, satışın gerçekleştirileceği internet adresini Kuruma yazılı olarak bildirir ve bu adres, satış belgesi üzerinde Kurumca belirtilir.
             (6) Satış belgesi üzerinde yer alan internet adresleri dışında başka bir internet adresinden satış yapılamaz.
             (7) İnternet aracılığıyla alkollü içkilerin satışı için, diğer ürünlerden ayrı ulaşılabilen aynı internet adresi içerisinde ayrı bir sayfa tahsis edilmesi ve sitenin alkollü içki tanıtımına ve satışına tahsis edilmiş bölümünde, satışı gerçekleştirecek olan satıcının satış belgesinde belirtilen fiziki işyeri adresi ile satış belgesi üzerinde yer alan Kurum sicil numarasına yer verilmesi zorunludur.
             (8) Farklı internet sitelerinden, alkollü içkilerin satışı için tahsis edilen internet sayfasına doğrudan bağlantı sağlanamaz. İnternet ortamında, alkollü içki satışına tahsis edilmiş sayfalar dışındaki alanlarda, kullanıcı denetimsiz iç içe otomatik açılan pencereler vasıtasıyla alkollü içki satışı yapılamaz.
             (9) Perakende satışa ilişkin internet sayfalarında; alkollü içkilerin üreticisi veya ithalatçısı, ürün markası, fiyatı, hacmi, kategorisi, menşei bilgisi ve alkol derecesi dışında hiçbir ek ifade yer alamaz. Bu bilgiler, herhangi bir ürünü ya da firmayı ön plana çıkaracak şekilde farklı renk, boyut ya da yazı formatında yazılamaz. Bu kapsamdaki internet adreslerinde, yazılı veya görsel unsurlar kullanılarak tüketici seçeneklerini azaltacak veya sektörel rekabeti bozacak uygulamalar yapılamaz.
             (10) Perakende satışlarda; bilgi toplumu hizmetleri vasıtasıyla ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla yapılan satışlar; onsekiz yaşını doldurmamış kişilere ürün teslim edilmemesi de dahil siparişin alınmasından ürününün teslimine kadar geçen sürede işlemlerin mevzuata uygunluğunun sorumluluğu satıcıya ait olmak üzere, belge sahibinin doğrudan talep sahibinden sipariş alması ve sipariş konusu ürünün talep sahibine teslimi suretiyle yapılır. Tüketici ile satıcıyı elektronik ortamda buluşturmak suretiyle, alkollü içki siparişlerinin satıcılar tarafından karşılanmasını internet aracılığıyla temin etmek üzere aracılık faaliyetinde bulunulamaz.
             (11) İnternet üzerinden yapılan perakende satışlarda; ürün bedeli, ancak kredi kartı ya da havale işlemi vasıtasıyla tahsil edilebilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Satış Belgelerine İlişkin Esaslar
            Satış belgesi başvurusu
             MADDE 12 –(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlere ilişkin satış belgesi almak isteyenler, Kurumun internet sitesinde yer alan ve faaliyetin niteliğine uygun olan başvuru formunu elektronik ortamda doldurduktan sonra ıslak imza veya elektronik imza ile imzalar.
             (2) Perakende ve açık alkollü içki satış belgesi başvurularında başvuru formuna, başvurunun niteliğine göre aşağıda belirtilen belgeler eklenir:
             a) Gerçek kişiler adına yapılacak başvurularda;
             1) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı örneği, açık alkollü içki satışı yapacaklar için ise ilgili mevzuatı gereğince yetkili makamlardan alınacak açık alkollü içki satışına ilişkin ruhsat veya izin belgesi örneği.
             2) Belediye teşkilatı bulunmayan yörelerde; perakende alkollü içki satışı yapılacak yere ilişkin, o yerin bağlı olduğu mülki amirliğin mevzuatına göre yapacağı değerlendirme sonucu olumlu görüşünü belirten yazı.
             3) Vergi mükellefiyet kaydına ilişkin belge.
              4) Belge bedelinin ödendiğine ilişkin banka dekontu örneği.
             b) Tüzel kişiler adına yapılacak başvurularda;
             1) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı örneği, açık alkollü içki satışı yapacaklar için ise ilgili mevzuatı gereğince yetkili makamlardan alınacak açık alkollü içki satışına ilişkin ruhsat veya izin belgesi örneği.
             2) Ticaret unvanının yayımladığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi örneği ve yetkili kişilere ilişkin imza sirküleri veya vekâletname örneği.
             3) Vergi mükellefiyet kaydına ilişkin belge.
             4) Belge bedelinin ödendiğine ilişkin banka dekontu örneği.
             (3) Toptan satış belgesi başvurularında başvuru formuna aşağıda belirtilen belgeler eklenir:
             a) Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmış ana sözleşme, sözleşme değişikliği ve yetkili kişilere ilişkin imza sirküleri.
             b) Satış belgesi düzenlenmesi talep edilen yere ilişkin işyeri açma ve çalışma ruhsatı veya şube tescili.
             c) Toptan satışı yapılması istenilen ürünlerin, üreticisinden veya ithalatçısından alınmış yetki belgesinin aslı veya noter onaylı örneği, üretici ve ithalatçıların toptan satış belgesi başvurularında Kurum mevzuatı doğrultusunda almış oldukları üretim/ithalat veya dağıtım izin belgelerinin örneği.
             ç) Vergi mükellefiyet kaydına ilişkin belge.
             d) Belge bedelinin ödendiğine ilişkin banka dekontu örneği.
            Satış belgelerinin düzenlenmesi
             MADDE 13 –(1) Bu Yönetmelikte belirtilen usullere uygun hazırlanmış olan başvuru formu ile eki belgeler, Kuruma veya yetkilendirilmiş merci bulunması durumunda bu mercie şahsen veya yetkili temsilci vasıtasıyla ya da posta ve benzeri dağıtım hizmetleri yoluyla iletilir. Şahsen veya yetkili temsilci vasıtasıyla yapılacak başvurular için belgelerin aslının getirilmesi halinde, aslına uygunluğu kontrol edildikten sonra ilgili görevli tarafından isim ve unvan yazılarak tasdik edilen belge fotokopisi başvuruda kabul edilir. Posta ve benzeri dağıtım hizmetleri ile yapılması durumunda, belge asılları veya onaylı suretleri ile başvuru yapılır. Posta ve benzeri dağıtım hizmetleri ile yapılan başvurunun ulaşmasındaki aksaklıklardan Kurum veya yetkilendirilmiş merci sorumlu tutulamaz.
             (2) Kurum veya yetkilendirilmiş merci; başvuru formu ve eki belgelerde yer alan beyan, bilgi ve belgelerin uygunluğu ile 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen hususlara aykırı bir durumun olmadığını belge ibrazıyla tespit etmesi halinde, başka bir inceleme yapmaksızın satış belgesini gerçek veya tüzel kişi adına düzenleyerek teslim eder veya belirtilen adrese, alma haberli olarak postayla gönderir. Belge ibrazı dışında 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesi hükümleri sadece Kurumca incelenip değerlendirilir. Başvurunun reddi veya kabulü en geç otuz gün içinde neticelendirilir.
             (3) Adi şirketlerin başvurularında; temsile yetkili ortaklardan biri tarafından yapılan başvuru yeterli kabul edilir ve satış belgeleri adi şirket adına düzenlenir.
             (4) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından işletilen kantin ve sosyal tesis gibi yerler için yapılan belge başvurularında; başvuru sahibinin yetkili olduğunu gösterir belge ile başvurusu üzerine, başvuru formu ve satış belgesi bedelinin yatırıldığına dair dekont dışında başka belge aranmaz. Bu yerlerin müstecirlerce işletilmesi halinde, satış belgesi başvurusunda gerçek ve tüzel kişiler için aranan belgelerin tamamı aranır.
             (5) Dernek ve birlik lokallerinde açık alkollü içki satışı yapmak isteyenlerden, mülki amirlikten alınmış izin belgesi aranır. Açık alkollü içki satış belgesi; dernek lokallerinin, dernek yönetim kurulu kararıyla dernek adına işletilmesi halinde derneği temsile yetkili sorumlu müdürden istenen belgelere istinaden dernek adına, müstecir tarafından işletilmesi halinde ise müstecirden istenen belgelere istinaden müstecir adına düzenlenir.
             (6) Karayolu, demiryolu ve havayolunda kullanılan araçlarda perakende ve açık alkollü içki satışı ve sunumu yönünden, ürün tedarik eden gerçek veya tüzel kişilerin adına satış belgesi düzenlenmiş bulunması yeterlidir. Denizyolu araçlarının her birine verilecek açık alkollü içki satış belgeleri için, taşımacılık faaliyetini sürdüren gerçek ve tüzel kişinin merkez işyeri adresinin bulunduğu yerde başvuru yapılır.
             (7) Alkollü içki sektörünün faaliyetine yönelik fuar, festival ve şenlik gibi geçici etkinlikler süresince kurulacak stantlarda alkollü içki satış ve/veya sunumunun yapılması amacıyla, etkinlik süresince geçerli olmak ve bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde faaliyet gerçekleştirmek koşuluyla Kurumdan, izin veren bir yazı talep edilmesi zorunludur. Bu başvurularda, başvuru sahibi veya etkinliği organize eden gerçek veya tüzel kişi tarafından, faaliyetin gerçekleştirileceği mahalde yetkili bulunan belediye veya il özel idareleri ya da mülki amirlikten alınmış alkollü içki satışına ilişkin izin belgeleri aranır. Bu tür başvurularda, Kurum tarafından verilecek izinler, belediye veya mülki amirden alkollü içki satışı yapmak üzere izin almış bulunan gerçek ya da tüzel kişi adına, iznin etkinliği organize eden gerçek ya da tüzel kişi tarafından alınmış olması halinde ise standı kiralayan adına düzenlenir.
             (8) Satış belgesini haiz tüzel kişinin bir başka tüzel kişi ile birleşmesi sonucunda yeniden bir tüzel kişilik oluşması veya belgesiz bir tüzel kişinin belgeli bir tüzel kişiliği devir almak suretiyle kendi tüzel kişiliği içerisine aktif ve pasifleriyle katması halinde satış belgesine konu edilen faaliyetin sürdürülebilmesi için, devralan tüzel kişilik adına mevzuat hükümleri çerçevesinde, yeniden satış belgesi alınması zorunludur.
             (9) Tüzel kişiler için, tüzel kişiliğin en yüksek karar organının başkanı ve üyelerinin tamamının veya bir kısmının değişmesi halinde yeni başkan ve üyeler hakkında değişikliğin vuku bulduğu tarihi takip eden otuz gün içinde, değerlendirilmek üzere Kuruma veya yetkilendirilmiş mercie yazılı bildirimde bulunulur.
             (10) Satış belgesi başvurusunda ibraz edilen bilgi ve belgelerde yer alan hususlardan herhangi birinde değişiklik olması halinde, değişikliğin vuku bulduğu tarihi takip eden otuz gün içinde, değerlendirilmek üzere Kuruma veya yetkilendirilmiş mercie yazılı başvuruda bulunulması zorunludur.
             (11) 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında belgesi iptal edilenlerin, iptale konu engellerin ortadan kalktığını tevsik eden belge ile birlikte yapacakları yeni belge başvuruları üzerine; iptal işleminin yapıldığı yıl içerisinde bedel alınmaksızın, izleyen yıllarda ise ilgili yıl için geçerli olan bedellerin tahsili suretiyle yeni belge düzenlenir.
             (12) Toptan satıcılar, ürünlerinin satış ve dağıtımını yaptıkları üretici/ithalatçı firmadan aldıkları yetki belgesinin geçerliliğini yitirmesi halinde, geçerlilik süresinin bitimini takip eden otuz gün içinde, Kuruma veya yetkilendirilmiş merci bulunması durumunda bu mercie yazılı olarak bilgi vermek ve mevcut ürünlerin tasfiyesini müteakiben yetkilendirilmiş mercie başvurmak suretiyle satış belgesi üzerinde gerekli değişikliği yaptırmak zorundadır. Farklı bir üretici/ithalatçı firmadan alınmış yetki belgesi bulunmayan satıcıların tasfiyeyi müteakip satış belgesini Kuruma iade etmeleri şarttır.
             (13) Açık alkollü içki satış belgesi başvurusunda ibraz edilen işyeri açma ve çalışma ruhsatı veya açık alkollü içki satışına izin veren resmî belgede, satış yapılacak döneme ve/veya zaman dilimine ilişkin belirtilen kısıtlamalar açık alkollü içki satış belgesi için de geçerlidir.
             (14) Satış belgesi sahipleri;
             a) Satış belgelerinin zayi olması halinde, önceden ibraz etmiş oldukları belgeleri eklemeksizin yeni bir başvuru formu düzenlemek suretiyle,
             b) Belge üzerinde yer alan bilgilerin herhangi birinde değişiklik olması halinde, değişikliğin niteliğine göre gerekli belgelerin, bildirimin ve önceki satış belgesinin aslının eklenmesi suretiyle,
             yeniden satış belgesi başvurusunda bulunabilirler. Bu durumlarda; en geç otuz gün içerisinde başvurulması zorunludur. Bu hallerde, Kurum veya yetkilendirilmiş merci tarafından satış belgeleri, bedel alınmaksızın yeniden düzenlenir.
             Süre uzatım işlemi ve satış belgelerinin geçerliliği
             MADDE 14 –(1) Satış belgelerinin alındığı veya süre uzatım işleminin yapıldığı tarihe bakılmaksızın, faaliyetine devam etmek isteyen satıcılar takip eden yılın Ocak ayı başından Mart ayı sonuna kadar süre uzatım işlemini yaptırmak zorundadır. Süre uzatım işlemi; işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan süre uzatım işlem bedelinin, Kurumun ilan ettiği banka hesabına Kurum sicil numarası beyan edilerek yatırılması suretiyle yapılır. Süre uzatım işlemi belge üzerinde gösterilir.
             (2) Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerine kendi isteği ile son vermek isteyen satıcılar Kuruma bildirimde bulunur. Bu kapsamdaki satıcılar işyerlerinde bulunan ürünlerini bildirimde bulundukları tarihten itibaren otuz gün içerisinde tasfiye eder ve satış belgelerini Kuruma iade eder. Bu satıcılara ilişkin bilgiler, Kuruma ulaştığı tarihten itibaren Kurumun internet sitesinde yayımlanır.
             (3) Süresi içerisinde süre uzatım işlemini yaptırmayan satıcıların satış belgeleri, süre uzatım işleminin son gününden itibaren otuz gün sonra geçerliliğini kaybeder ve Kurumun internet sitesinde yayımlanır. Bu kapsamdaki satıcılar, süre uzatım tarihinin bitimini müteakiben ürün satın alamaz ve belgelerinin geçerlilik süresi içerisinde, ellerinde bulunan ürünleri tasfiye etmeye mecburdur. Belirtilen süre zarfında süre uzatım işlemi yaptırmayan satıcıların faaliyetine devam etmek istemeleri durumunda, yeniden belge almaları zorunludur.
             (4) Satış belgeleri devredilemez. Belge sahibinin ölümü ve mirasçıların faaliyete devam etmek istemeleri durumunda, ölüm tarihinden itibaren doksan gün içinde gerçek kişi adına düzenlenen satış belgesinin intibakının sağlanması için belgenin alındığı mercie başvurulması gerekir. Mirasçıların faaliyete devam etmek istememeleri durumunda, işyerinde bulunan ürünlerin intibak süresinin bitiminden itibaren üç ay içinde tasfiye edilmesi zorunludur.
             (5) Bu maddede yer alan şekilde satış belgesi geçerliliğini yitirmiş bulunan satıcıların ürünlerinin tasfiyesi; belgelerinin verdiği yetki çerçevesinde satış, ilgili üretici/ithalatçı veya toptan satıcısına ürünlerin iadesi ya da aynı nevideki belgeyi haiz bir satıcıya devir suretiyle otuz gün içerisinde tamamlanır.
            Satış belgesi bedelleri
             MADDE 15 –(1) Bu Yönetmelik kapsamında düzenlenecek olan satış belgesi bedelleri ile süre uzatım işlem bedelleri; faaliyetin niteliğine göre her yıl bir önceki yılın bedelleri esas alınmak ve cari takvim yılı için geçerli olmak üzere Kurul tarafından belirlenir ve belirlenen tutarlar Resmi Gazete’de yayımlanır.
             (2) Faaliyeti sona erenlerin satış belgesi bedelleri iade edilmez.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ürünlerin Satış ve Sunumunda Rekabet ve Reklam
BİRİNCİ BÖLÜM
Tütün Mamullerinin Satış ve Sunumunda Rekabet ve Reklam
Ürün temini ve ürün bulundurma
MADDE 16 –(1) Perakende satıcılar, işyerlerinde bulunduracakları tütün mamulleri ile tüketici seçeneklerini azaltacak veya tüketici tercihlerini etkilemeye yönelik piyasa istikrarını bozucu nitelikte uygulamalarda bulunamaz.
(2) Üretici, ithalatçı ve toptan satıcılar;
a) Piyasa istikrarını bozacak, tüketici seçeneklerini azaltacak, perakende satıcının ürün bulundurma zorunluluğunu yerine getirmesini engelleyecek, diğer firmaların faaliyetlerini kısıtlayacak ya da zorlaştıracak şekilde uygulamalar yapamaz.
b) Perakende satıcılarla yapılacak her türlü anlaşmalarda; herhangi bir firmanın ürünleri lehine münhasır uygulama getiren veya üstünlük sağlayan ya da rekabeti diğer firmalar aleyhine kısıtlayıcı veya zorlaştırıcı koşullar yer alamaz. Bu tip anlaşmaların tarafı olanlar birlikte sorumlu kabul edilir.
c) Perakende satıcılara ürün temininde bağlı satış içeren pazarlama yöntemlerini uygulayamaz.
(3) Toptan satıcılar, belgeli satıcıların sipariş verdikleri ürünleri ticari teamüllere uygun olan makul sürelerde talep eden belgeli satıcının işyerine teslim etmek zorunda olup talep edilmesine rağmen belgeli satıcılara ürünün makul sürelerde temin edilmemesinden toptan satıcı sorumludur. Üretici ve ithalatçılar, toptan satıcıların bu yükümlülüklerini yerine getirmeleri hususunda gerekli tedbirleri alır. Bu gibi durumlarda Kurumca yazılı olarak bilgilendirilmesi şartıyla, üretici ve ithalatçılar da toptan satıcılar ile birlikte sorumlu kabul edilir.
Perakende satış yerlerinde tütün mamullerinin bulundurulma şekli
MADDE 17 –(1) Tütün mamulleri; işyerinin dışarıdan görünmeyen ayrı bir bölümünde, onsekiz yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşamaması için tedbir alınmak suretiyle, çalışanların gözetim ve denetimi altında bulundurulur ve satışı yapılabilir. Ancak bu nevi işyerlerinde, belirtilen nitelikleri haiz ayrı bir satış bölümünün oluşturulmasının işyerinin fiziki koşulları sebebiyle mümkün olmaması durumunda, onsekiz yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşamayacağı satış ünitelerinde satışa sunulur.
(2) Birinci fıkra kapsamında aşağıdaki hususlara uyulur:
a) Satış üniteleri veya alanları işyeri dışından görünmeyi hedefleyen şekilde dizayn edilemez.
b) Satış üniteleri işyeri dışına konulamaz.
c) Belgeli satıcılar, tütün mamullerinin işyerinin dışından görünmesini ve onsekiz yaşını doldurmamış kişilerin ürünlere doğrudan ulaşabilmesini engellemek için, gerek işyerinin fiziki koşullarını gerekse satış ünitelerinin niteliğini ve konumunu uygun hale getirmek için her türlü tedbiri almak zorundadırlar.
ç) İşyerinin fiziki koşulları sebebiyle, satış ünitesinin içerisinde bulunan tütün mamullerinin dışarıdan görünmesinin engellenemediği durumlarda, işyerine yerleştirilen satış ünitesinin, içi görünmeyecek şekilde üretilmiş olması gerekir. Herhangi bir satış ünitesinin bulunmadığı ya da satış ünitesinin sığamayacağı kadar küçük alanlarda satış yapan perakende satıcılar, tütün mamullerini görünür yüzü şeffaf olmayan dolaplarda bulundururlar.
d) Tüketicilerin içeriye girmeksizin alışveriş yapabildiği büfeler hariç olmak üzere, tütün mamulleri; çocuklara yönelik olan materyaller, çocuk dergileri, kitap ve yayınları ile çocuk kıyafetleri, kırtasiye, oyuncaklar ile cips, çikolata, şekerleme benzeri çoğunlukla çocuklar tarafından tüketilen ürünlerle bitişik olan alanlarda satışa arz edilemez.
(3) Satış üniteleri; hiçbir yazılı veya görsel ve işitsel unsurları içermeyecek, reklam içerikli ibare ve işaretleri taşımayacak, birden fazla renk kombinasyonu ile dizayn edilmeyecek şekilde, sade olmak zorundadır. Birden fazla satış ünitesinin bulunması durumunda tüm satış üniteleri için aynı renkte olma şartı aranır.
 (4) Perakende satış yapan işyerlerinde satış üniteleri ile ürünlerin bulundurulma şekli ve satışının yapıldığı yerler herhangi bir firmaya üstünlük sağlayacak şekilde düzenlenemez. Ürünler satış ünitelerinde, yatay ya da birleşik uyarıların resimli yüzeylerinin görünmesi engellenmeyecek şekilde, dik olarak bulundurulur. Satış ünitelerinde ürünler grupman olarak bulundurulamaz.
 (5) Tütün mamullerinin markalarını çağrıştıracak şekilde sözcükler, şekiller, resim, renk kombinasyonları ve harfler ile her türlü alametler, iş yerlerinin içinde, dışında, vitrinlerinde, tabelalarında ve satış ünitelerinde bulundurulamaz.
(6) Perakende satıcılar, işyerlerindeki satış ünitelerini/alanlarını bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlemek zorundadırlar. Üreticiler, ithalatçılar, pazarlama şirketleri ve toptan satıcılar, perakende satıcıları bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak satış üniteleri/alanları düzenlemeye zorlayamaz veya özendiremez.
(7) Perakende satıcılar; sigara haricindeki diğer tütün mamullerini işyerlerinde bulundurmak istemeleri halinde, bu maddede yer alan düzenlemelere uymak zorundadırlar.
(8) İşyerlerinde birden fazla alanda sigara satışa sunulamaz.
Fiyat bildirimleri
MADDE 18 –(1) Perakende satıcılarca işyerlerinde satışa arz edilen tütün mamullerine ait fiyat bildirimleri;
a) Her bir tütün mamulü markasının bulunduğu rafın altına gelecek şekilde, beyaz zemin üzerine en fazla yirmi punto büyüklüğünde siyah renkli harf ve rakamlarla markanın ve güncel fiyatın yazılması veya,
b) Satışa sunulan her bir tütün mamulünün birim fiyatının ve markasının yer aldığı, dikdörtgen beyaz zemin üzerine ve en fazla yirmi punto büyüklüğünde siyah renkli harfler ve rakamlar ile hazırlanan listelerin tütün mamullerinin satış ünitelerinde/alanlarında bulundurulması,
suretiyle uygulanır.
(2) Bu maddede belirtilen fiyat bildirimleri ve fiyat listeleri bir veya birkaç ürüne münhasır bilgiler içeremez.
(3) Üretici ve satıcılar arasında gerçekleştirilen ve tüketiciye yansımayan tamamen ticari bilgileri içeren bildirimler hariç olmak üzere, her ne amaçla olursa olsun, tütün ürünlerinin isim, amblem, logo, resim, fotoğraf, alamet ve benzeri unsurları kullanılarak bildirim yapılamaz, basın-yayın organları ve internet aracılığıyla ilan edilemez, fiyat duyuruları yapılamaz.
(4) Bu maddeye aykırı düzenlenen fiyat bildirimleri ve fiyat listeleri, teşvik edici içerikte ve reklam mahiyetinde kabul edilir.
Reklam, kampanya, sponsorluk ve promosyon uygulamaları
MADDE 19 –(1) Tütün ürünlerinin ve üretici firmaların isim, marka veya alametleri kullanılarak her ne suretle olursa olsun reklam ve tanıtımı yapılamaz. Bu ürünlerin kullanılmasını özendiren veya teşvik eden kampanyalar düzenlenemez. Tütün ürünleri üreten ve pazarlamasını yapan firmalar, her ne surette olursa olsun hiçbir etkinliğe isimlerini, amblemlerini veya ürünlerinin marka ya da işaretlerini kullanarak destek olamazlar.
(2) Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmaların isimleri, amblemleri veya ürünlerinin marka ya da işaretleri veya bunları çağrıştıracak alâmetleri kıyafet, takı ve aksesuar olarak taşınamaz. Her türlü sakız, şeker, çerez, oyuncak, kıyafet, takı, aksesuar ve benzeri ürünler tütün ürünlerine benzeyecek veya markasını çağrıştıracak şekilde üretilemez, dağıtılamaz ve satılamaz.
(3) Tütün mamulleri; otomatik satış makineleri ile satılamaz, her nevi oyun makineleri veya farklı yöntemlerle oyun ve bahse konu edilemez. Tütün mamullerinin ödül, bahis, hediye ve benzeri adlarla dağıtımı yapılamaz.
(4) Firmalar her ne amaçla olursa olsun üretilen ve pazarlaması yapılan tütün ürünlerini bayilere veya tüketicilere, teşvik, hediye, eşantiyon, promosyon, anket, tanıtım gibi adlar altında bedelsiz veya yardım olarak dağıtamaz.
(5) Tütün mamulleri belirlenen liste fiyatlarının altında veya bedelsiz olarak, perakende satışa ve/veya her aşamada dağıtıma konu edilemez.
(6) Herhangi bir tütün mamulünün alınması koşuluna bağlı kampanya ve promosyon düzenlenemez, eşantiyon, hediye, yardım, piyango gibi uygulamalar yapılamaz.
(7) Perakende satıcılara ve tüketicilere yönelik olarak bağlı satış uygulanamaz.
(8) Tütün ürünlerinin, tüketiciyle yüz yüze aktif satış yöntemiyle elden satış ve dağıtımı yapılamaz. Bu nevi satış ve dağıtımlar tanıtım hükmünde kabul edilir.
(9) Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmalara ait araçlarda, bu ürünlere ilişkin markaların tanınmasını sağlayacak bir uygulamaya gidilemez. Söz konusu araçlar üzerinde, tütün mamulü markaları ile markaların tanınmasını sağlayacak her türlü ibare işaretler ile renk kombinasyonları kullanılamaz. Ticaret unvanlarıyla firma bilgilerine, ancak bu araçların yan yüzeylerinde ve bir yan yüzey alanının yüzde onunu aşmayacak oranda yer verilebilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Alkollü İçkilerin Satış ve Sunumunda Rekabet ve Reklam
Alkollü içkilerin satış, sunum ve tanıtımında genel esaslar
MADDE 20 –(1) Alkollü içkilerin kullanımını ve satışını özendirici veya teşvik edici kampanya, promosyon, reklam ve tanıtım yapılamaz.
Fiyat bildirimleri
MADDE 21 –(1) İşyerlerinde; alkollü içkilerin fiyatlarının bildirimi, alkollü içkilerin satışına tahsis edilmiş bölümlerde yer alması ve rakam ile yazıların elli puntoyu aşmaması şartıyla yapılabilir. Fiyat baskılı ambalajlar ile fiyat bildirimi yapılması mümkündür.
(2) Fiyat bildirimleri, bu Yönetmelik hükümleri ile belirlenen alkollü içki reklamlarına ve ürün teşhirine ilişkin ilkelere aykırılık içeremez. Aykırılığın tespiti halinde fiyat bildirimlerinin özendirici ve teşvik edici mahiyette olduğu kabul edilir.
(3) Bu maddede belirtilen fiyat bildirimleri bir veya birkaç ürüne münhasır bilgiler içeremez.
Ürün temini ve ürün bulundurma
MADDE 22 –(1) Alkollü içki perakende satıcıları; tüketici talebine konu alkollü içkileri, piyasa koşullarını ve tüketici taleplerini de dikkate alarak ve tüketicilerin seçeneklerini azaltmayacak nicelikte, aynı kategorideki birden fazla firmanın ürünleri arasından tercih imkanı sunabileceği çeşitlilikte işyerlerinde bulundurur. Alkollü içki kategorilerinin tamamının işyerinde bulundurulması zorunlu değildir.
(2) Toptan satıcılar, belgeli satıcıların sipariş verdikleri ürünleri ticari teamüllere uygun olan makul sürelerde talep eden belgeli satıcıya temin etmek zorunda olup talep edilmesine rağmen belgeli satıcılara ürünün makul sürelerde temin edilmemesinden toptan satıcı sorumludur. Üretici ve ithalatçılar, toptan satıcıların bu yükümlülüklerini yerine getirmeleri hususunda gerekli tedbirleri alır. Bu gibi durumlarda Kurumca yazılı olarak bilgilendirilmesi şartıyla, üretici ve ithalatçılar da toptan satıcılar ile birlikte sorumlu kabul edilir.
(3) Perakende satış belgesini haiz alkollü içki üretici ve ithalatçı firmalarının, kendi ticari unvanlarını kullanarak işlettikleri perakende satış yapılan işyerlerinde, münhasıran kendi ürünlerinin satışa sunulması halinde, bu maddede yer alan ürün teminine ve bulundurmaya yönelik yükümlülükler aranmaz.
(4) Vergisiz satış mağazaları, münhasır alkollü içki satış yerleri, liman, hava limanı, hava meydanlarında bulunan perakende satıcılar haricinde; hacmi 20 cl ve altında bulunan ambalajlardaki alkollü içkiler, işyeri açma ve çalışma ruhsatında belirtilen faaliyet konusu bakkal, market, süpermarket, hipermarket, kuruyemişçi, büfe olan işyerlerinde bulundurulamaz ve bu yerlerde satışa sunulamaz. Toptan satıcıların, perakende satıcılara dağıtım yükümlülüğünü yerine getirirken bu sınırlamaya uyması zorunludur.
(5) Üretici, ithalatçı ve toptan satıcılar;
a) Piyasa istikrarını bozacak, tüketici seçeneklerini azaltacak, perakende satıcının ürün bulundurma zorunluluğunu yerine getirmesini engelleyecek, diğer firmaların faaliyetlerini kısıtlayacak ya da zorlaştıracak şekilde uygulamalar yapamaz.
b) Perakende satıcılarla yapılacak her türlü anlaşmalarda; herhangi bir firmanın ürünleri lehine münhasır uygulama getiren veya üstünlük sağlayan ya da rekabeti diğer firmalar aleyhine kısıtlayıcı veya zorlaştırıcı koşullar yer alamaz. Bu tip anlaşmaların tarafı olanlar birlikte sorumlu kabul edilir.
c) Perakende satıcılara ürün temininde bağlı satış içeren pazarlama yöntemlerini uygulayamaz.
Teşhir
MADDE 23 –(1) Alkollü içkiler, sadece bu ürünlerin satışına tahsis edilmiş alanda bulunan satış ünitelerinde sergilenir. Ürüne tahsis edilmiş muhafaza ve soğutma amaçlı üniteler de satış ünitesi kapsamındadır. Alkollü içkiler, birden fazla satış ünitesinde satışa sunulabilir ancak satış üniteleri birden fazla alanda/reyonda konumlandırılarak alkollü içkilere tahsis edilmiş alan bütünlüğü bozulamaz. İşyerindeki alkollü içki reklamları, 24 üncü maddedeki ilkelere uygun olmak koşuluyla, alkollü içkilere tahsis edilmiş bulunan alan içerisinde yapılabilir.
(2) Perakende satış yapan işyerlerinde, tüketici seçeneklerini azaltacak şekilde herhangi bir firmanın ürünleri ve markaları teşhir edilemez.
(3) Tüketicilerin alış verişini içeriye girmeksizin yapabildiği büfeler hariç olmak üzere, alkollü içkiler; çocuklara yönelik olan her türlü materyallere bitişik alanlarda satışa arz edilemez.
(4) Perakende satıcılar bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak teşhir düzenlemesi yapmaktan sorumludurlar. Üreticiler, ithalatçılar ve toptan satıcılar, perakende satıcıları bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak teşhirde bulunmaya zorlayamaz veya özendiremez.
Reklam, sponsorluk ve promosyon uygulamaları
MADDE 24 –(1) Her çeşit alkollü içkinin televizyon, kablolu yayın, radyo ve kamu yayın araçlarıyla reklamının yapılması yasaktır. Bunlar haricinde yapılacak reklam ve tanıtımın, alkollü içki tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ve tıbbi herhangi bir zararlı etki oluşturmayacak içerikte, ürünün özelliklerini tanıtmaya, tüketiciyi doğru bilgilendirmeye, istismar edici, teşvik edici ve özendirici olmaksızın marka seçimini kolaylaştırmaya yönelik olması gerekir. Çocukları ve gençleri hedef alarak ve sportif faaliyetler ile bağ kurulmak suretiyle reklam yapılamaz.
(2) Aşağıdaki ilkelere uygun yapılmayan sponsorluk, kampanya, promosyon, reklam ve reklam içerikli her türlü faaliyetlerin, istismar edici, teşvik edici ve özendirici nitelikte bulunduğu, kamu sağlığını bozucu ve çocuklar ile gençleri etkileyecek içerikte olduğu kabul edilir:
a) Alkollü içkiler bedelsiz, hediye, yardım, ödül, eşantiyon veya promosyon olarak dağıtılamaz. Üretici ve ithalatçılara ait tesisler ile toptan satıcılara ait işyerlerinde ve açık alkollü içki satış belgesini haiz işyerlerinde sunum uygulaması mümkündür.
b) Perakende satıcılara, açık alkollü içki satıcılarına ve tüketicilere yönelik bağlı satış uygulaması yapılamaz.
c) Alkollü içki satışı, ambalajı, sunumu ve tanıtımlarında; din, ırk, bayrak, siyasi parti, teşekkül, dernek ve vakıflar ile spor kulüpleri ve takımlarının amblem, flama, sembol ve diğer alametleri ile spor içerikli ifade, şekil ve semboller kullanılamaz.
ç) Alkollü içki markaları ile sportif içerikli her türlü faaliyet, hizmet ve organizasyonlar ile şirket şeklindeki yapılanmalar da dahil olmak üzere, spor kulüpleri ve takımları arasında bağ kurulmasına neden olacak uygulamalar yapılamaz. Söz konusu spor kulüpleri ve takımlarının isim ve tanıtımlarında alkollü içki markalarını çağrıştıran isim, logo, amblem ve işaretler kullanılamaz.
d) Çocukları ve gençleri hedef alan veya bu kişilerin ilgi alanına giren etkinlikler ile bu nevi etkinliklerin tanıtımında ve etkinliğin gerçekleştirileceği mekânlarda, alkollü içki markaları veya alkollü içki markalarını çağrıştıracak nitelikteki unsurlar kullanılamaz ve bu etkinliklerde satış ve sunum yapılamaz.
e) Alkollü içki reklamlarında, bireysel ya da toplumsal nitelikli özel olaylara vurgu yapılarak, alkollü içki içmeyi özel olayların bir parçası olarak ilişkilendiren içerik kullanılamaz.
f) Alkollü içki reklamlarında hedef kitle olarak gençler ve çocuklar seçilemez; gençler, çocuklar ile genç veya çocuk olmadığı halde böyle bir imaj veren veya verdirilen kimseler alkollü içki reklamlarında kullanılamaz.
g) Alkollü içki reklamlarında, alkol tüketiminin sportif başarıları artırdığı vurgulanamaz.
ğ) Alkollü içkilerin reklamının sinema filmleri gösterimi vasıtasıyla yapılması halinde; bu tür reklamlar sadece Kültür ve Turizm Bakanlığının (18+) olarak sınıflandırdığı sinema filmleri gösterimlerinde yayımlanabilir.
h) Alkollü içkilerin tanıtımına münhasır neşriyat hariç olmak üzere; gazete, dergi, broşür, katalog, ilan ile diğer yazılı medya ve elektronik iletişim araçları vasıtasıyla reklam yapılması halinde; çocuklara ve gençlere yönelik hazırlanan sayfa, ek, program, bölümler ile spor sayfalarında ve bu yayınların ilk ve son kapak ve sayfalarında alkollü içki reklamları yer alamaz.
ı) Alkollü içki reklamlarında, ürün, önemli derecede yetenek, dikkat veya zihin açıklığı gerektiren faaliyetlerle birlikte tanıtılamaz.
i) Alkollü içki reklamlarında, alkollü içki tüketiminin araç kullanımı ile ilişkilendirilmesine dair içerik kullanılamaz.
j) Alkollü içki reklamlarında, alkollü içkilerin tedavi edici özelliklere sahip olduğu, uyarıcı, rahatlatıcı, güçlendirici, üstünlük sağlayıcı etkilerinin bulunduğuna dair içerik kullanılamaz.
k) Alkollü içki reklamlarında, alkollü içkilerin kişisel sorunları çözebileceği veya tıbbi koruyucu etkiye sahip olabileceği temaları işlenemez.
l) Alkollü içki tüketmemenin zihinsel ve sosyal bakımdan bir eksiklik olduğunu gösteren reklamlara yer verilemez.
m) Alkollü içki reklamlarında alkolün bırakılması, az içilmesi veya hiç içilmemesini olumsuz yönde etkileyebilecek bir içerik kullanılamaz.
n) Alkollü içki reklamlarında içki içmemek bir zafiyet olarak gösterilemez.
o) Alkollü içki reklamlarında, içkilerin alkol derecesi tüketiciyi yanıltmayacak şekilde ve doğru olarak gösterilir; alkollü içkinin kalitesi ile etkisini içerdiği alkol oranı ile ilişkilendirecek yönde mesaj verilemez.
ö) Alkollü içki reklamlarında doğru, açık ve anlaşılabilir bir Türkçe kullanılır, argo kelimelere yer verilemez; çeşitli anlamlara gelebilecek ifade veya kelimelerin aldatıcı nitelikteki anlam ya da anlamları kullanılamaz.
p) Alkollü içki reklamlarında, içki içmenin statü sembolü olduğu mesajı verilemez.
r) Alkollü içki reklamlarında, içki içmenin yetişkinlik işareti olduğu mesajı verilemez.
s) Alkollü içki reklamlarında, alkollü içkilerin susuzluğu giderici etkisi olduğu mesajı verilemez.
ş) Alkollü içki reklamlarında, herhangi bir alanda özel başarıya sahip veya kamuoyunun güvenini kazanmış veya yardım kuruluşları ile işbirliği içinde olan veya çocuk ve gençler yararına faaliyette bulunan veya medyada isim yapması gibi nedenlerle, çocuk ve gençler için açıkça veya zımnen örnek teşkil eden veya edebilecek herhangi bir kişi, karakter veya grup yer alamaz.
t) Alkollü içki reklamları cinselliğin istismarı ile pornografi içeren ifade ya da görüntüler içeremez.
u) Alkollü içki reklamlarında, alkollü içkinin, diğer gıda maddelerinin tüketiminin vazgeçilmez bir tamamlayıcısı olduğunu ima eden içerik kullanılamaz.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Denetim, Yaptırımlar, Çeşitli ve Son Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Denetim ve Yaptırımlar
Denetim
MADDE 25 –(1) Tütün mamulleri ve alkollü içkiler piyasasında mal veya hizmet üreten, pazarlayan, satan gerçek ve tüzel kişiler, ürünlere ve ilgili faaliyetlerine ilişkin olarak, mevzuatla verilen yetki çerçevesinde Kurum, mülki amirlikler ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından lüzum görülen hallerde incelenebilir ve denetlenebilir. Kurum dışındaki ilgili merciler tarafından yapılan inceleme ve denetimler sırasında tespit edilen Kurum mevzuatına aykırı hususlar ve aykırılıklara ilişkin olarak yapılan işlemler Kuruma ve/veya yetkili mercilere bildirilir.
(2) Tütün mamulleri ve alkollü içkiler piyasasında mal veya hizmet üreten, pazarlayan, satan gerçek ve tüzel kişiler, yapılacak inceleme ve denetime mani olamaz. Bu kişiler; inceleme ve denetim yapmakla görevlendirilmiş ve/veya yetkilendirilmiş kişilerce gerekli görülen ve istenilen her türlü bilgiyi ve belgeyi ibraz etmek zorundadır. Söz konusu bilgi ve belgelerin yazılı istenmesi halinde tebliğ tarihinden itibaren belirtilen süre içerisinde vermek zorundadır.
(3) Belgesiz satışa ilişkin yapılan denetimlerde, satış belgesini haiz olduğunu beyan eden kişilerin, işyerinde mevcut olması gereken satış belgesi ile birlikte, her yıl süre uzatım işlemini yaptırmak suretiyle geçerlilik kazanan belgeyi ibraz etmeleri zorunludur. Söz konusu belgenin ibraz edilemediği hallerde Kurumun internet sitesinden sorgulaması yapılan kişinin, denetime konu işyerine dair alınmış satış belgesinin faal görünmemesi durumunda, kişinin belgesiz satış yapmakta olduğu tespit edilmiş olur.
Yaptırımlar ve yaptırım sonrası uygulanacak diğer hükümler
MADDE 26 –(1) Bu Yönetmelik veya diğer ilgili mevzuat ile belirlenen düzenlemelerin ihlal edildiğinin tespit edilmesi halinde, aykırılık içeren fiilin niteliğine göre; ilgili mevzuat hükümleri uyarınca adli mercilere suç duyurusunda bulunulur ve/veya idari müeyyideler uygulanır.
(2) 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin beşinci fıkrasında sayılan kabahat fiilleri ile suç kapsamında olan fiiller dışında; 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanun ve 8/6/1942 tarihli ve 4250 sayılı Kanuna veya bu kanunlara göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere ya da Kurumca verilen belgelerde yer alan şartlara uyulmadığının tespiti halinde;
a) İlgili gerçek ve tüzel kişiler yazılı olarak uyarılır ve aykırılığın giderilmesi için uygun bir süre verilir. Bu Yönetmelikte süresi belirlenmeyen işlemler için verilebilecek süre Kurumca belirlenir.
b) Verilen süre sonunda aykırılığın devam etmesi halinde veya aykırılığın giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde süre verilmeksizin Kurumca, gerçek ve tüzel kişilerin aykırılığa konu işyerine verilmiş bulunan satış belgesi iptal edilir.
c) Bu fıkra uyarınca satış belgesi iptal edilen gerçek ve tüzel kişilerin, iptale konu işyerine ilişkin yeni belge başvuruları otuz günden önce değerlendirmeye alınmaz.
(3) 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca uygulanan idari yaptırımlarda;
a) 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin beşinci fıkrasının (a), (b), (d), (e), (f), (j), (k), (l), (m) ve (n) bentlerinde sayılan fiillerin, ilk fiilin işlenmesinden sonraki beş yıl içinde üçüncü defa işlenmesi halinde belgelerin iptaline karar verilir.
b) Adına birden fazla satış belgesi düzenlenmiş bulunan gerçek ve tüzel kişilerin bu fiilleri, belirli bir işyerine matuf olmayıp kişinin tüm işyerlerini kapsayan bir eylem ise Kurumdan alınmış satış belgelerinin tamamının, aksi halde aykırılığa konu işyerine verilmiş olan satış belgesinin iptaline karar verilir.
c) Bu fıkra uyarınca satış belgesi iptal edilmiş olan gerçek ve tüzel kişiler, iptal tarihini takip eden iki yıl süresince iptale konu işyerlerine ilişkin yeniden satış belgesi alamaz.
ç) Bu fıkrada belirtilen fiiller nedeniyle satış belgesi iptaline konu işyerinde, aynı adreste ve aynı işletme adı altında faaliyette bulunmak üzere başvuran gerçek ve tüzel üçüncü kişiler de, iptal işlemine konu işyerine ilişkin iptal tarihini takip eden iki yıl süresince satış belgesi alamaz.
d) Bu fıkrada belirtilen fiiller nedeniyle belge iptaline konu işyeri, farklı işletme adı altında gerçek ve tüzel üçüncü kişiler adına kayıtlı bulunsa dahi satış belgesi iptal edilen gerçek ve tüzel kişi satıcılar tarafından fiilen işletildiğinin tespiti halinde, anılan üçüncü kişiler söz konusu işyeri için iki yıl süresince satış belgesi alamaz.
e) 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin beşinci fıkrasının; (f), (g), (h), (ı) ve (j) bentlerinde yazılı fiiller hakkında idari yaptırım uygulamaya ve bu fiillerin konusunu oluşturan her türlü eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesi kararını vermeye mahalli mülki amirler, diğer bentlerde yazılı fiiller hakkında idari para cezası vermeye Kurum yetkilidir.
(4) 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanuna, 8/6/1942 tarihli ve 4250 sayılı Kanuna veya 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa aykırılıktan dolayı yargılanması devam edenler ile mahkûm olanlara veya aynı kanunlara aykırılıktan dolayı iki defadan fazla ön ödemede bulunması nedeniyle haklarında kamu davası açılmamış ya da düşmüş olanlara satış, dağıtım veya uygunluk belgesi verilmez; verilmiş olanlar da iptal edilir.
(5) Depolar dâhilinde gerçekleşen mevzuata aykırılıklar, işyerinde gerçekleşmiş kabul edilir.
(6) İşyeri açma ve çalışma ruhsatları ile yetkili idarelerce açık alkollü içki satıcılarına verilen ruhsatlar ve izinlerin iptal edildiğinin bildirilmesi veya tespiti halinde, Kurum tarafından verilen satış belgeleri de iptal edilir.
(7) 17 nci, 18 inci, 21 inci, 22 nci ve 23 üncü maddelerde düzenlenen hususlara aykırılığın tespiti ve söz konusu aykırılığın ilk kez işlenmiş olması halinde; satıcılar yazılı olarak uyarılır ve aykırılığın giderilmesi için onbeş gün süre verilir. Bu süre sonunda aykırılığın giderilmediğinin anlaşılması halinde, diğer idari yaptırımlar uygulanır.
Yetki devri
MADDE 27 –(1) 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesi çerçevesinde; yetki devri suretiyle Kurum adına 3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun uygulamasına ilişkin olarak bu Yönetmelik hükümlerinin konusunu içeren denetimlerin ve tespit edilen aykırılığın giderilmesi için süre verilmesi işlemleri ile uyarı ve idari para cezası uygulanmasının yapılması konularında ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla protokoller yapılabilir. Protokol yapılan kamu kurum ve kuruluşu, protokol hükümlerini ve bu Yönetmelik hükümlerini esas alarak denetimleri yerine getirir, idari yaptırımları uygular ve işlemi takip eden otuz gün içerisinde Kuruma bilgi verir.
İKİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller
MADDE 28 –(1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde; ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 29 –(1) 31/12/2002 tarihli ve 24980 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tütün Mamulleri, Alkol ve Alkollü İçkilerin Toptan ve Perakende Satışı ile Satış Belgelerine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlükten önce yapılmış olan belge başvuruları
GEÇİCİ MADDE 1 –(1) 12 nci maddenin yürürlüğe gireceği tarihe kadar yapılan satış belgesi başvuruları, 31/12/2002 tarihli ve 24980 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tütün Mamulleri, Alkol ve Alkollü İçkilerin Toptan ve Perakende Satışı ile Satış Belgelerine İlişkin Yönetmeliğin 5 inci ve 6 ncı maddeleri hükümlerine göre sonuçlandırılır.
Yürürlükten önce verilmiş satış belgeleri
GEÇİCİ MADDE 2 –(1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce verilmiş olan ve geçerliliği bulunan satış belgelerinin geçerlilik süreleri ile 2011 yılı süre uzatım işlemlerine ilişkin usul ve esaslar Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten sonra Kurul kararı ile belirlenir.
Yürürlükten önce satış belgesi almış olan kişilerin, faaliyetine veya işyerine ilişkin aykırılık durumu
GEÇİCİ MADDE 3 –(1) İlgili kanunlarda yer alan hükümlere açık aykırılık hallerinde derhal adli/idari yaptırım uygulanmasını gerektiren haller ile bu Yönetmelikte ayrı süre öngörülen haller saklı kalmak kaydıyla; bu Yönetmeliğin yayımından önce satış belgesi almış olan kişilerin faaliyetine veya işyerine ilişkin mevcut durumlarının bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık içermesi halinde, söz konusu hususların, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde Yönetmeliğe uygun hale getirilmesi zorunludur.
(2) 24 üncü maddenin ikinci fıkrasının (c) ve (ç) bentlerinde yer alan hususlara ilişkin aykırılıkların, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde giderilmesi zorunludur.
Alkol satışı
GEÇİCİ MADDE 4 –(1) Nihai tüketicinin kullanımına yönelik ambalajlı genel amaçlı etil alkol ve evsel kullanım alkolü, bu ürünlerin satışına ilişkin müstakil bir düzenleme yapılana kadar, toptan alkollü içki satış belgesini ve perakende alkollü içki satış belgesini haiz kişilerce bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde satılabilir.
Elektronik imza
GEÇİCİ MADDE 5 –(1) 12 nci maddenin birinci fıkrasındaki elektronik imza uygulaması, gerekli alt yapının Kurumca tamamlanmasını müteakiben başlar.
Yürürlük
MADDE 30 –(1) Bu Yönetmeliğin;
a) 12 nci maddesi, yayım tarihinden doksan gün sonra,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 31 –(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür