İçecek Tüketimi
Türkiye’de içecek sektörü, sıcak içecekler, alkolsüz içecekler ve alkollü içecekler olarak analiz edilebilir.
Türkiye’de içecek sektörü, sıcak içecekler, alkolsüz içecekler ve alkollü içecekler olarak analiz edilebilir.
Sıcak İçecekler
Türkiye, çay tarımı yapılan arazi büyüklüğü açısından dünyada 7., kuru çay üretiminde 5. ve kişi başına çay tüketiminde 4. sıradadır.18 Günlük 6.600 tonluk üretim kapasitesiyle Türkiye’deki kuru çay pazarının % 60-65’ine hakim olan kamu kuruluşu Çaykur geçmişten beri pazar lideridir.19 Çay piyasasındaki diğer önemli oyuncular özel teşebbüsler olan Doğuş, Doğadan ve Unilever (Lipton) gibi firmalardır.20
Diğer sıcak içecekler arasında Türk kahvesi tüketimi yaygınlığını korusa da, Starbucks ve Caffé Nero gibi çeşitli alternatif ürünler sunan uluslararası kahve zincirleri de piyasaya girmektedir.
Alkolsüz İçecekler
Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu’nun verilerine göre, şişelenmiş su, Türkiye içecek endüstrisinin toplam kapasitesi olan 13.236 milyon litrenin yaklaşık % 50’sini oluşturarak üretim kapasitesine göre birinci sırada yer almaktadır.21 2009 yılında şişelenmiş su satışları yaklaşık 3,1 milyar TL olarak gerçekleşmiştir ve 2010 yılında 3,2 milyar TL’ye ulaşması beklenmektedir. Türkiye’de kişi başı yıllık şişelenmiş su tüketimi 2009 yılında 126 litreyle Fransa (142 litre) ve İtalya (176 litre) gibi gelişmiş ülkelerden çok aşağıda değildir.22 DanoneSa maden suyu pazarında kendi markası Hayat ile lider konumdadır. Diğer önemli firmalar ise Erikli, Nestle, Pınar, Niksar, Hamidiye ve Saka’dır.20
Soda ve meyve suyunun dahil olduğu diğer alkolsüz içecekler 2009 yılında toplam içecek endüstrisinin üretim kapasitesinin % 37’sini oluşturmuştur.21 Coca Cola, Fanta, Sprite, Nestea, Powerade ve Schweppes markalarının dağıtıcısı olan Coca-Cola İçecek şişelenmiş su dışındaki alkolsüz içeceklerde açık farkla lider konumundadır ve Pepsi ile Cola Turka tarafından takip edilmektedir.20
18 Çaykur, Çay Sektörü Raporu, 2009
19 Çaykur internet sayfası, www.caykur.gov.tr
20 BMI
21 Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu, 2009 Raporu
22 SUDER (Ambalajlı Su Üreticileri Derneği)
Alkollü İçecekler
Türkiye’de en fazla üretilen ilk dört alkollü içecek bira, rakı, şarap ve votkadır. Başlıca alkollü içecek olan bira, 2009 yılında toplam alkollü içecek üretiminin yaklaşık % 90’ını oluşturmuştur. Her ne kadar bira Türkiye’de üretilen başlıca alkollü içecek olsa da şarap üretimi ilk dört alkollü ürün arasında en hızlı şekilde artmıştır: 2009’da % 22 oranında artmış ve 2010’un ilk çeyreğinde 2009’un ilk çeyreği ile kıyaslandığında % 52 oranıyla artışına devam etmiştir.23
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun verilerine göre, Anadolu Efes ve Türk Tuborg üretim kapasitesi yılda 1 milyon litreyi geçen iki bira üreticisidir. Efes markasının sahibi olan Anadolu Efes, Türkiye’de bira pazarının yaklaşık % 80’ini elinde bulundurmaktadır ve geri kalan pazar payının büyük çoğunluğuna sahip olan Tuborg Anadolu Efes’i takip etmektedir.20
2009 yılında 104 milyon litreye ulaşmış olan Türkiye’nin alkollü içecek ihracatının % 95’ini bira oluşturmaktadır. Viskinin % 35’ini oluşturduğu ithalat ise 7 milyon litre olmuştur.23
Türkiye’nin geleneksel alkollü içeceği olan rakı, şarapla birlikte toplam üretimin % 4,4’ünü oluşturmaktadır. Büyük şarap üreticilerinin yanı sıra İç Anadolu, Trakya ve Ege bölgelerinde olmak üzere yaklaşık 300 adet küçük ölçekli üretici bulunmaktadır. Şarap sektörünün toplam kapasitesi yaklaşık yılda 120 milyon litredir.24
Türkiye 2009 yılında toplamda 7,75 milyon ABD doları değerinde 3,6 milyon litre şarap ihraç etmiştir. İhracat pazarları % 26 payla Belçika, % 25 payla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve % 15 payla Almanya olmuştur.25
23 TAPDK (Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu)
24 IGEME, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, Şarap Sektörü Raporu, 2010
25 Türkiye İstatistik Kurumu
Türkiye’deki büyüme öncelikli sektörlere dair bir sektör özeti sağlamak amacıyla, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı (“TYDTA”) tarafından, DRT Kurumsal Finans Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.’nin (“Deloitte”) destekleri ile derlenen seriden biridir. Belge bu sektörle ilgili bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştı.
