Şakir Akışık
Dünya şarap üretiminin 50-52 milyar litre / yıl olduğu tahmin edilmektedir. Bağcılık, kurutulmuş üzüm üretimi ve ihracatında çok önemli bir oyuncu olan Türkiye’nin dünya şarap pazarındaki payı 65 milyon litre ile % 0.13 ‘dir.
Dünya şarap üretiminin 50-52 milyar litre / yıl olduğu tahmin edilmektedir. Bağcılık, kurutulmuş üzüm üretimi ve ihracatında çok önemli bir oyuncu olan Türkiye’nin dünya şarap pazarındaki payı 65 milyon litre ile % 0.13 ‘dir.
İspanya,Fransa, İtalya’nın ardından dünyanın 4. büyük üzüm ekim alanına sahip (8.120 KM2) Türkiye yılda 65 milyon litre şarap üretiyor. 2010 yılında 2.382.388 litre ihracat yaptı. 150 milyar dolarlık dünya şarap ihracatı içindeki payımız 9 milyon dolar.
DÜNYA ŞARAP PAZARI | |
Ülkeler | 2009 |
Fransa | 4.700.000 |
İtalya | 4.650.000 |
İspanya | 3.800.000 |
ABD | 2.777.200 |
Arjantin | 1.210.000 |
Avustralya | 1.171.000 |
Şili | 987.000 |
Almanya | 928.000 |
Güney Afrika | 780.700 |
Portekiz | 600.000 |
Rusya | 600.000 |
Romanya | 560.000 |
Çin | 460.000 |
Moldovya | 397.600 |
Yunanistan | 350.000 |
Marcaristan | 340.000 |
Avusturya | 234.600 |
Yeni Zelanda | 205.200 |
Bulgaristan | 200.000 |
Hırvatistan | 120.000 |
Gürcistan | 90.000 |
Japonya | 90.000 |
Mekadonya | 90.000 |
Cezayir | 80.000 |
Türkiye | 65.000 |
Peru | 60.000 |
Şili yılda 987 Milyon litre şarap üretiyor. Dünya şarap üretiminde ilk 10'a giriyor. Şarap ihracat tutarı 1,5 milyar Dolar. Şili’nin Nüfusu 16 milyon.
Ciddi ekonomik sıkıntılar yaşayan komşumuz Yunanistan 350 Milyon litre şarap üretiyor. Şarap ihracat tutarı 450 milyon dolar.Yunanistan’ın nüfusu 12 Milyon.
Diğer komşumuz Bulgaristan 200 Milyon litre şarap üretiyor. Şarap ihracat tutarı 185 Milyon dolar. Bulgaristan’ın nüfusu 8 milyon.
Bir diğer incelenmeye değer veri ise ülkelere göre şarap üreticisi sayısıdır. Ülkelere göre üretici sayısını kabaca şu şekilde sıralayabiliriz. Fransa’da şarap üreticisi sayısı 38.600 , İspanya’da 27.000, Almanya’da 18.000, Türkiye’de 127’dir.
Ülkelere göre kişi başı yıllık şarap tüketim verileri, Fransa 53 litre, İtalya 50 litre, Portekiz 44 litre, Slovenya 43 litre,Hırvatistan 41 litre, Yunanistan 21 litre,Bulgaristan 18 litre, Türkiye 1 litredir.
Üretim verilerimiz,üretici sayımız ve tüketim verilerimiz diğer ülkeler ile kıyaslandığında oldukça küçük görünüyor olmasına rağmen bağcılık alanı konusundaki büyüklüğümüz, doğru yönlendirilmesi halinde çok önemli bir şarap üreticisi / ihracatcısı ülke olma potansiyellerimizin olduğu gösteriyor. Ülkemiz dünyada en büyük çekirdeksiz kuru üzüm üreticisi ve ihracatçısı konumundadır.
Dünyadaki çekirdeksiz kuru üzüm ihracatının % 40-45’ ini gerçekleştiren ülkemiz, dünya çekirdeksiz kuru üzüm fiyatlarının oluşmasında önemli etkiye sahiptir. Çekirdeksiz kuru üzümün dünya rekoltesi ortalama 725 bin Ton civarında gerçekleşmekte olup, ülkemiz rekoltenin % 33’üne tekabül eden ortalama 250 bin ton üretim ile dünya sektöründe büyük paya sahiptir. Ülkemizde üretilen çekirdeksiz kuru üzümün yaklaşık % 90’ı ihraç edilmektedir. Dünyadaki ihraç payımız ise %40- 45 arasında değişmektedir. Ülkemiz ihracatının büyük bir bölümü AB ülkelerine yapılmaktadır. Çekirdeksiz kuru üzüm yıllık 350- 400 milyon Dolar döviz geliri ile tarımsal ürünler bazında ilk üç sıra içerisinde yer alan önemli ihraç ürünlerindendir.
Dünyanın 4. Büyük bağcılık alanına sahip bir ülke ve kuru üzüm konusunda dünya pazar lideri olarak , dünya şarap piyasasındaki rolümüz ve yerimiz 65 milyon şarap üretimi ve 9 milyon dolar civarı ihracat olmamalıdır. Osmanlı’dan günümüze şarap üretimini incelediğimizde tarihsel olarak büyük birikimlerimizin olduğunu görürüz. “19’uncu yüzyılda ulaşım imkânlarının artmasıyla, Osmanlı şarapları dünyada da tanınır olmuş. Yüzyıl sonlarında, filoksera (asma biti) hastalığı Avrupa bağlarını kırıp geçirince, başta Fransa olmak üzere Avrupa ülkeleri şarap ihtiyaçlarını Osmanlı’dan gidermişler. 1904’de, İmparatorluğun şarap ihracatı, tam 340 milyon litreye çıkmış!” **Osmanlı döneminde 1904 yılında filoksera’nın da etkisiyle şarap ihracatı 340 milyon litrelere ulaşmışken 2010 yılı şarap ihracatımızın 2,5 - 3 milyon litre civarında olması mevcut tarihi birikimimiz açısından da kabul edilebilir değildir.
2010 yılı ihracatı 113 milyar 686 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Yıllara yayılan doğru bir stratej, bağcı,şarap üreticisi, bankacılık sektörü ve devletin öncülüğünde, dörtlü işbirliği ile kuru üzüm ve şarap ihracatını 1 Milyar dolar seviyelerine çekebiliriz.
2010 yılı ihracatı 113 milyar 686 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Yıllara yayılan doğru bir stratej, bağcı,şarap üreticisi, bankacılık sektörü ve devletin öncülüğünde, dörtlü işbirliği ile kuru üzüm ve şarap ihracatını 1 Milyar dolar seviyelerine çekebiliriz.
Anadolu şarabın doğduğu yerdir. Dörtlü işbirliği için cesur, akılcı birikime sahip şarap üreticileri, yeterli tarım, bağcılık birikimi ve bağcılar, ülkemizde mevcut. Henüz bu fikre bankacılık sektörü ve mevcut hükümet hazır değil. Geçmiş hükümetlerin de olmadığı gibi.
2011 Haziran’ında Şili şarapları ile ilgili bir toplatı için ülkemize gelen Şili Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Ekonomik İşler Genel Müdürü Jorge Bunster, 1.5 milyar dolar ile şarabın Şili için en büyük üçüncü ihracat kalemleri olduğu söyledi. Şarap ihracatçısı ülke imajının çok olumlu olduğuna değinen Bunster, “Şarap ihracatı, silah ihracatından çok daha iyi. Bu sizi romantik bir ülke yapıyor. Anadolu şarapçılığın doğduğu yer. Bu öyküyle rekabet avantajı sağlarsınız” dedi.
Sonuç:Kuru üzüm ve şarap ihracatının 1 milyar dolar olması hayalini gerçekleştirecek cesur, akılcı, vizyoner romantiklere ihtiyacımız var.
*Kaynak : Trade Data And Analysis (TDA) verileri
**Mehmet Yalçın'ın Milliyet gazetesinde "İstanbul’da 1000’den fazla meyhane vardı" başlığıyla yayımlanan makalesi (16 Ocak 2011)
Sonuç:Kuru üzüm ve şarap ihracatının 1 milyar dolar olması hayalini gerçekleştirecek cesur, akılcı, vizyoner romantiklere ihtiyacımız var.
*Kaynak : Trade Data And Analysis (TDA) verileri
**Mehmet Yalçın'ın Milliyet gazetesinde "İstanbul’da 1000’den fazla meyhane vardı" başlığıyla yayımlanan makalesi (16 Ocak 2011)
